Төөлөс айылдык округунун
2013-2017-жылдарга
социалдык-экономикалык өнүгүү
программасы Кириш сөз Төөлөс
айылдык округунун 2013-2017-жылдарга
социалдык-экономикалык өнүгүүсүнүн
программасы “Кыргыз Республикасынын 2013-2017-жылдарда туруктуу өнүгүү
стратегиясына” негиз айылдык округунда тездетилген экономикалык өcүштү жана социалдык
жактан камсыздоочу программа болуп эсептелет. Программа Кыргыз
Республикасынын Улуттук Кенеши тарабынан сунушталып, Кыргыз Республикасынын
Жогорку Кенеши тарабынан жактырылып, Кыргыз Республикасынын Президентинин
Жарлыгы менен кабыл алынган “Кыргыз Республикасынын 2013-2017-жылдарда
туруктуу өнүгүү стратегиясында” камтылган экономикалык өнүгүүсү
жана элдин жашоо абалын жакшыртуу
боюнча койгон тапшырмаларында белгиленген
12 негизги багытка таянуу менен айылдык округунун аймагындагы
колдо бар ресурстарга, ж.б. экономикалык потенциалдарга негизделүү
менен иштелип чыгылды. Айылдык округдун
экономикалык өнүгүүсүнүн негизги багыты болуп агрардык секторду өнүктүрүү,
башкача айтканда айыл чарбасында өндүрүлгөн
продукциялардын көлөмүн арттыруу максатында айдоо жер
аянттарын натыйжалуу пайдалануу менен
түшүмдүүлүктү көтөрүүгө,
мал чарбачылыгында малдардын башын артырууга эмес, алардын асылдуулугун
артырууга, өндүрүлгөн продукцияларынын сапатын дүйнөлүк
стандартка ылайыкташтырып кайра иштетүүгө
жетишүү болуп эсептелет. Бул тапшырмаларды чечүү үчүн
ички потенциалдарды ишке киргизүү менен сырткы жана ички
инвестицияларды тартуу, айыл чарба
продукцияларды кайра иштетүүчү ишканаларды көбөйтүү
аркылуу ар түрдүү багытагы айыл чарба кооперативдерди
уюштуруу жолу менен чечүүгө багытталат. Ал эми, экинчи
негизги багыт болуп эсептелген өнөр жайында болсо токтоп турган ишканаларды кайра иштетүү,
кошумча жаны өнөр жай ишканаларын ишке киргизүү менен
тоо кен тармагындагы райондун болгон мүмкүнчүлүктөрүнөн
кенири пайдалануу максатында сырткы
жана ички инвестицияларды тартууга негизги күч багытталмакчы. Бул
багытта, алдынкы технологиялар менен камсыздалган жаны ишканаларды
курууга өзгөчө көнүл бурулмакчы. Калктын
өнөр жай тармагында аракеттенген ишкерлерге да ар тараптан колдоо
көрсөтүү негизги милдетерибиздин бири болуп калмакчы. Социалдык тармакта 2017-жылга чейин калкты
социалдык жактан коргоо боюнча түзүлгөн стратегиялык пландардын негизинде иштер жүргүзүлөт. Бул багытта биринчи кезекте калкты жумуш менен камсыз кылуу үчүн жаны жумушчу орундарды түзүүгө,
айылдык округдунг аймагындагы жаштарды патриоттуулукка тарбыялоо, мектептердин жана мектепке чейинки мекемелердин базаларын чындоого ар
тараптан чечкиндүү чараларды көрүү менен билим берүүнүн сапатын
жакшыртууга, аларга кесиптик багыт берүүгө, саламаттыкты
сактоо тармагында калктын ден соолугун чындоодо саламаттыкты сактоо
мекемелеринин ишин жакшыртууга өзгөчө көнүл бурулат. Өзгөчө
билим берүү жана
саламаттыкты сактоо тармактарына
керектүү адистер менен камсыздоо үчүн жогорку окуу жайлары менен
тыгыз байланышта иш алып барылат.
Ошондой эле, айылдык округдун аймагындагы айылдарда
инфраструктураны жакшыртуу, менен
калкты байланыш кызматы менен тейлөөнү, ички жолдорду ондоо жана транспорт катнаштарын жакшыртуу,
үзгүлтүксүз электр энергиясы менен камсыздоо
багытында натыйжалуу иш аракеттер көрүлмөкчү.Жогорудагы
белгиленгендердин негизинде Төөлөс айылдык округунун 2013-2017-жылдарга социалдык-экономикалык өнүгүү программасын турмушка ашыруунун башкы
багыттары болуп: -айылдык округунда айдоо жерлерди
натыйжалуу пайдалануу менен өндүрүлгөн айыл чарба
продукцияларынын сапатын жакшыртуу жана алардын көлөмүн
арттыруу; - кошумча өнөр жай
ишканаларын ачуу менен бир катарда токтоп турган ишканаларды жандандыруу
жана өнөр жай
продукцияларынын көлөмүн көбөйтүүгө
жетишүү; - айылдык округунун айылдарында
киреше булактарын көбөйтүү чараларын көрүү
менен өзүн-өзү камсыздоонун көрсөткүчтөрүн
жогорулатууга жетишүү; - айыл чарба продукцияларын кайра иштетүүчү чакан
ишканаларды куруу, тоо кен тармагындагы мүмкүнчүлүктөрдөн
кенири пайдалануу жолу менен кошумча жумушчу орундарды түзүүгө
жетишүү; - айылдардын инфраструктурасын (жол, таза суу менен жабдуу ж.б.),
социалдык-маданий багыттагы обьектилердин иштөө шартарын
жакшыртууга жетишүү; - соода жана тейлөө маданиятынын жогорулатунун чараларын көрүү; - ички жана тышкы инвестицияларды тартуунун көлөмүн
артыруу; - эс алуучу жайларды инфраструктурасын жакшыртуу менен туризмди өнүктүрүү; - мектептердин жана мектепке
чейинки мекемелердин базаларын чындоо, билим берүүнүн
сапатын жакшыртуу, тарбыялык иштердин жана балдардын билим денгээлин көтөрүүнүн
чараларын көрүү; - саламаттыкты сактоо тармагындагы мекемелеринин ишин жана медициналык тейлөөнү
жакшыртуу чараларын көрүү болуп эсептелмекчи. 1. Айыл чарба
тармагында:
Төөлөс айылдык
округунда 2013-2017-жылдарда
экономикалык өнүгүүсүнүндөгү
түпкүлүктүү багыт – бул айылдык округундагы
айдоо жерлерди натыйжалуу пайдалануу менен өндүрүлгөн
айыл чарба продукцияларынын сапатын жакшыртуу менен алардын көлөмүн
арттыруу болуп эсептелет. Ал үчүн
айыл чарба продукцияларын өндүрүүнү көбөйтүүнүн
негизги булактары болгон сугат жерди которуштуруп айдоо, асылдуулугун
арттыруу үчүн көп жылдык өсүмдүктөрдү
айдап себүүгө жетишүү зарыл. Акыркы
жылдарда жердин асылдуулугунун төмөндөшүнөн
улам айылдык округдун дыйкандары айыл чарба эгиндеринен мол түшүм
ала албай келе жатат. Айылдык округубузда
илгеритен бери тамекичилик тармагы негизги тармак болуп эсептелип, мезгилинде айылдык округунда тамеки өндүрүүнүн
көлөмү _____ мин тоннага чейин жеткен. Кийинки мезгилдерде
сатып алуучулар тарабынан тамекинин баасынын төмөн болушунун
натыйжасында, атаандаштыктын жоктугунан тамеки өндүрүүнүн
көлөмү кескин төмөндөп кетти. 2012- жылы айылдык
округубуздун тамекичилери бар болгону ______ тонна тамеки өндүрүшкөн,
бул айыл чарбасындагы мамлекетке кирише берүүчү бирден-бир
тармак болуп эсептелген тамекичилик тармагына да өзгөчө
маани берүүнү талап кылат. Ошондуктан, жердин
асылдуулугун арттыруу, жерди үнөмдүү пайдалануунун
бирден бир жолдору жөнүндө
“Кыргыз Республикасынын 2013-2017-жылдарда туруктуу өнүгүү
стратегиясында” белгиленген ар түрдүү багыттагы айыл чарба
кооперативдерин түзүү, үрөнчүлүк
чарбалардын санын көбөйтүү болуп эсептелет. Айылдык округунун аймагында
жерлерди агротехникалык эрежелердин негизинде иштетүү үчүн
агротехникалык талаптарга жооп бербеген, эскилиги жеткен техникаларды жанылоо
зарылчылдыгы турат. Ошондой эле, теплица коплекстерин куруу
менен калкты айыл
чарба продукциялары менен
жыл бою үзгүлтүксүз камсыз
кылуу иштерин колго алуу
милдети турат. Айыл чарба продукцияларын
кайра иштетүүчү ишканаларды куруу, зт, сүт
багытындагы фермердик чарбалардын санын көбөйтүү менен
малдарды асылдаштыруу багытында иш жүргүзүү
милдеттери турат. Айылдык округунун жана коншулаш айылдарын калкын жумуртка
менен камсыздоо үчүн 2013-2017жылдарда тоок фермаларын көбөйттүү
зарылдыгы келип чыгууда. Мал чарбачылыгынан алынуучу продукциялардын көлөмүн
арттырууда малдардын баш санын өстүрүүгө басым
жасалбастан алардын асылдуулугун арттыруу, тоют базасын чындоо, малдардын ар
түрдүү ооруларына
каршы күрөшүү, жайыттарды рационалдуу
пайдалануу милдети турат. Бүгүнкү
күндө айыл чарба эгиндерин сугат суу менен камсыздоодо орчундуу
маселелер жаралууда. Ички сугат каналдарын, чарбалар аралык каналдарды
талапка ылайык келтирүү маселелери турат. Аткарылган иштердин
натыйжасында айыл чарбасында өндүрүлгөн дүн
продукциясынын көлөмү
2012-жылы ___________________ млн сомду түзсө, 2013-жылы
_______________ млн сомго, 2016- жылы
____________________ млн сомго жетээри күтүлмөкчү.
Бул көрсөткүчкө жетишүү үчүн
райондун айылдык округундагы чарбалык субьектилер 2013-2017-жылдарда төмөнкүдөй
көрсөткүчтөрдү камсыздоого жетишүү
милдети турат. |
Төөлөс
айылдык округунун аймагында 2013-2017-жылдарда өндүрүлүүчү
айыл чарба продукцияларынын өсүү
көлөмдөрү:
Төөлөс
айылдык округунун аймагында 2013-2017-жылдарда малдардын
баш санынын өсүү божомолу:
Уландысы
1.
Уландысы 2.
Уландысы
3.
Төөлөс айылдык округунун аймагында
2013-2017-жылдарда мал чарба продукциясын өндүрүүнүн өсүү божомолу:
|
2.Өнөр
жай тармагында:
2012-2017-жылдардагы райондун социалдык-экономикалык программасынын өзөгүн
тоо-кен жана кайра иштетүү
өнөр жай ишканаларын куруу менен кошумча жумушчу орундарды түзүү
жана алардан түшкөн кирешелердин
көлөмүн арттыруу аркылуу жергиликтүү бюджетте өзүн-өзү
каржылоону жогорулатууга жетишүү болуп эсептелет. Райондун аймагында алтын, сурьма, сымап,
коргошун жана цинктин кен байлыктарынын кору аныкталган. Сымаптын «Чонкой»
кени КМШ өлкөлөру
боюнча эн чоң сымап кендеринин бири болуп эсептелет. Андагы
кендин кору 8,9 млн. тоннаны түзүп, сымаптын үлүшү
0,27%га жетип, жалпы кору 24,4 мин тоннага жетет.Бирок азыркы мезгилде
бул кен жабылган. Кенди кайра казып
иштетүү үчүн чон капиталдык акча каражаттары талап
кылынат, ал үчүн тыштан инвестолорду тартуу милдети турат.
Айылдык округунун аймагында
жайгашкан «Саз-Булак» массивиндеги
алтын кенин изилдөөгө ар тараптан көмөктөшүү, Айылдык округунда мындай иш-аракеттердин натыйжасында өнөр
жай тармагында 2013-2017-жылдарда төмөнкүдөй
натыйжага жетишүүгө болот:
3. Инвестиция
тармагында:
Ноокат районунда акыркы жылдарда
инвестиция тартууга өзгөчө маани берилип
АРИСтин «Айылдарды
инвестициялоо» долбоорунун, АБРдин, ЮСАИД, ПРООН, Республикалык түрткү
берүүчү грант, ӨКМ жана жеке ишкерлер тарабынан
каржылоо иштери колго алынып алгылыктуу иштер жүргүзүлүүдө.
Ноокат районунда
2013-2017-жылдар аралыгында жогоруда белгиленген донор уюмдардын мүмкүнчүлүктөрүнөн
кенири колдонуу менен тоо кен тармагында иштетүүчү
ишканаларды ачууга кенири шарт түзүү менен социалдык обьектилердин шартын жакшыртууга
жана чакан ишканаларды курууга багытталмакчы. 2013-жылы райондо инвестицияны
тартуу көлөмү 563,6 млн сомду түзөөрү
күтүлсө, бул көрсөткүч 2017-жылы 738,9
млн сомго жетээри болжолдонууда. Мындан 2013-жылы 1200 жумушчу орун түзүлөрү күтүлсө,
2017-жылы бул көрсөткүчтү 3 эсеге көбөйтүү
милдети турат |
Ноокат районунун
2013-2017-жылдарга инвестиция
тартуу боюнча божомолдор |
|||||||||||||||
Аткарылган
иштер же проекттер |
Жалпысы 2012-жыл Факт |
Жалпысы 2013-жыл божомол |
Жалпысы 2014-жыл божомол |
Жалпысы 2015-жыл божомол |
Жалпысы 2016-жыл божомол |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Бардыгы |
Ички инвестиция |
Тышкы инвестиция |
Бардыгы |
Ички инвестиция |
Тышкы инвестиция |
Бардыгы |
Ички инвестиция |
Тышкы инвестиция |
Бардыгы |
Ички инвестиция |
Тышкы инвестиция |
Бардыгы |
Ички инвестиция |
Тышкы инвестиция |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Муркут |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Меркит |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Айтамга |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Толман |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Додоң |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Жайылма |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Кеңеш |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Герейтшорон |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Бардыгы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4. Киреше булактарын көбөйтүү тармагында: Райондо
2013-жылдын 1-январына карата каттоого алынган чарбалык субьекттердин
саны 20110 жетти, анын ичинен дыйкан-фермер
чарбалардын саны-12739, кичи жана орто ишканалардын саны-48, жеке ишкерлердин
саны-6410 тузду.Бул чарбалык субьекттилерден ири салык төлөөчүлөрдү
кошо эсептегенде 2012-жылы жалпысы 284 млн 934,5 мин сомдук салыктык чегерүүлөр
жыйналган, анын 174 млн 131,2 мин сому республикалык бюджетин эсебине түшсө,
110 млн 803,3 мин сому жергиликтүү бюджетке түшкөн.
Ал эми, район боюнча жергиликтүү бюджеттин жалпы көлөмү
2012-жылы 687 млн 287,6 мин сомду түзсө, анын ичинде жергиликтүү
киреше 127 млн 276,6 мин сомду түзүп жалпы кирешенин 18,5 %ын
аран түзгөн. Бул көрсөткүчтөгү
жергиликтүү кирешенин көлөмү 2013-жылы 164 млн 322 мин сомду түзөрү
күтүлүүдө, 2014-жылы 187 млн 82 мин сомду,
2015-жылы 204 млн 512 мин сомду түзө тургандыгы болжолдонууда. Ноокат районундагы жергиликтүү бюджеттин
киреше бөлүгүнүн 2013-жылга карата божомолу
Ноокат
районундагы жергиликтүү бюджеттин
киреше бөлүгүнүн 2014-жылга карата божомолу
Ноокат
районундагы жергиликтүү бюджеттин
киреше бөлүгүнүн 2015-жылга карата божомолу
5.Инфраструктураны жакшыртуу
багытында: Ноокат районунун аймагында
2013-2017-жылдарда социалдык – экономикалык жактан өнүгүүсүндөгү
негизги көнүл бурулуучу тармак - бул сырткы жана ички байланыш
жол катнамдарын , калкты таза суу
менен камсыздоону жакшыртуу болуп калмакчы. Бул багытта 2013-жылы Бүткүл дүйнөлүк Банктын
каржылоосундагы 16 млн
доллар каражаттын эсебинен
Ош- Исфана жолунун 18
км асфальттоо боюнча
долбоор ишке ашырылып 2014-жылдын сентябрь айында бүткөрүлүшү күтүлүүдө. Ошондой эле, Ноокат шаарын
айланып өтүүчү жолду долбоорлоо иштери башталып, анын
курулушу 2017-жылга чейин аяктоо жагы болжолдонууда. Мындан тышкары
республикалык бюджеттин каржылоосунан Гүлүстан айылдык округунан
аймагындагы Ош- Исфана жолунун 1км, Айбек айылындагы Кара-Гой
жолунун 950 метри,Ноокат-Папан жолунун 37 Жолдорду эксплуатациялоо ишканасынын 2013-2017 –жылдарга аткарылуучу
иш пландары
2013-2017-жылдарга бардык орточо ремонттун көлөмү-255
млн 320 мин сом,анын ичинен асф.бетон.жабуулары-246 млн 160 миң
сом,ШПО-9 млн 160 миң сом.
Ноокат районундагы орчундуу проблемалардын бири болуп районду үзгүлтүксүз
электр энергиясы менен камсыздоо маселеси эсептелет.Бүгүнкү
күндө район боюнча 100 даана подстанция жогору чыналуудагы (ВЛ-10кВ) 690км, төмөнкү
чыналуудагы (ВЛ-0,4кВ) 575,4км узундуктагы электр линиясы менен камсыздайт,
бирок калктын өсүүсү жана калк жайгашкан калктуу конуштардын көбөйүүсү
менен узгултуксуз электр энергиясын камсыздоо көйгөйлүү
маселе болуп калууда. Электр энергиясын үзгүлтүксүз,
сапаттуу камсыздоо үчүн 2013-2017-жылдарга иштелип чыгылган иш чаралардын негизинде төмөндөгүдөй иштерди аткаруу белгиленген 2013-жылга кошумча 16 даана
подстанция,1,5км узундуктагы ВЛ-10кВжогорку чыналуудагы электр линиясы,3,5км
узундуктагы ВЛ-0,4кВтомонку чыналуудагы электр линиясын куруу, 2013- 2017-жылга чейин кошумча 96 даана
подстанция,100,3км узундуктагы ВЛ-10кВжогорку чыналуудагы электр
линиясы,160,4км узундуктагы ВЛ-0,4кВт төмөнкү чыналуудагы
электр линиясын куруу болжолдонууда.
Жогоруда көрсөтүлгөн иш чаралардан тышкары бүгүнкү
күндө иштеп жаткан 1016 даана подстанцияларды, жогору чыналуудагы
(ВЛ-10кВ) 690км, төмөнкү чыналуудагы (ВЛ-0,4кВ) 575,4км узундуктагы
электр линияларын кайрадан капиталдык жана утурумдук ремонттоо талап
кылынат.Аталган иш чаралардын негизинде райондун аймагында үзгүлтүксүз
жана сапаттуу электр энергиясы менен тейлөө жакшырат. Ноокат райондук электр тармактар ишканасынын 2013-2017 –жылдарга
аткарылуучу иш пландары
6.Чекене
соодада жана акылай кызмат тармагында:
Райондо 2013-жылы 3 млрд 219,2
млн.сомдук товар жүгүртүү күтүлсө,
бул көрсөткүч 2016-жылы 4 млрд 248,5 млн.сомдук товар жүгүртүү
болжолдонууда. .Ал эми 2013-2017-жылдарга
чекене соодада жана акылай кызмат көрсөтүүдө өсүү денгээлин 5-8%га жогорулатуу болжолдонууда.
Бүгүнкү
күндө айыл жерлеринде
соода-сатык көчөлөрдө же болбосо кичинекей дүкөнчөлөрдө
жүргүзүлөт. Бул чекене сооданын өнүгүшүнө
терс таасирин тийгизет. Ошондуктан келечекте соода маданиятын жогорулатуу
максатында заманбаб чоң-чоң соода түйүндөрүн,
соода борборлорун курууну ишке ашыруу керек. Райондун
борбордук базары бүгүнкү күндүн талабына
жооп бербейт. Базарда сатып алуучуларды маданияттуу тейлөө үчүн
ынгайлуу шарттарды түзүү, борбордук базарды тартипке
келтируу зарыл.Калкка кызмат көрсөтүүнүн жаны түрлөрүн
киргизүү менен анын жалпы көлөмүн көбөйтүүгө
аракеттер көрүлөт, натыйжада 2013-2017-жылдарда төмөнкү
жыйынтыкка жетишүү милдети турат.
8.Социалдык чөйрө
Райондогу социалдык чөйрөнү
өнүктүрүүнүн негизги багыттарынын бири-
калкты жакырчылыктан чыгаруу болуп эсептелет. Бул көрүнүш
социалдык чөйрөдөгү социалдык-экономикалык өсүүгө
жагымдуу шарт жаратат. Аталган багытта кенейтилген масштабдагы комплекстүү
жумуштар кедейчиликти кыскартуу менен
күрөшүүдө калкты социалдык
мобилизациялоо жолу менен биргеликте Өкмөттүк эмес, эл
аралык уюмдарды жана жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарын
тартуу менен аткарылат. Райондо кедейчиликти азайтууга түздөн-түз
өбөлгө түзө турган маанилүү
милдеттердин бири жаны жумуш орундарын тузуу аркылуу калкты иш менен камсыз
кылуу болуп эсептелет. 2013-2017-жылдарда кедейчиликти кыскартуу үчүн
жаңы кайра иштетүүчү ишканаларды куруу менен тоо кен
тармагындагы өнөр жай ишканаларын ишин жаңы денгээлге көтөрүү
натыйжасында кеминде 10 мин жаңы жумуш орундарын камсыздоого жетишүү
зарыл. Ал эми, Билим берүү
тармагында жаны коомдук түзүлүштүн ынгайына
жараша билим берүү
тармагын өнүктүрүүнүн
негизги артыкчылык бериллүүчү
багыттары төмөндөгү иш чаралардын аткарылышына негизги көнүлдү бурууну
талап кылат. Билим берүүнү өркүндөтүүдө
негизинен окуучулардын сапаттуу билим алууларына өбөлгө түзүүчү
шарттарды жаратууга материалдык жана
акча каражаттарын сарптоону талап кылат. Жаңы типтеги интерактивдүү
мектептерди ачуу, алардын заманбаб
базсын чындоого өзгөчө маани берилет. Олимпиадалык топтордун, борборлордун такай иштөөсүнө өзгөчө көнүл
бурулуп, сапаттуулугуна талап күчөтүлмөкчү. Терендетип окутуу киргизилген мектептердин санын 2013-2017-жылдарда 40 ге жеткирүү
пландаштырылууда. 2013-жылы Он-Эки-Бел айылдык оругундагы Нарай, Өрнөк орто
мектептеринин, Төөлөс айылдык оругундагы Кенеш орто мектебин, Кара-Таш айылдык
оругундагы Чечме-Сай, Нойгут, орто
мектептеринин, Т.Кулатов атындагы айылдык оругундагы Кызыл-Булак
айылындагы Надиров атындагы орто мектеп курулушун аяктоо менен
Т.Зулпуев атындагы айылдык оругундагы
Айбек атындагы орто мектеп курулушу 2015 –жылда бүткөрүү
болжолдонсо, Кыргыз-Ата айылдык
оругундагы Чон-Кыштоо башталгыч,
Токмок-Булак айылдарында курулуучу мектептердин, Кенеш айылдык
оругундагы Арбын орто мектепбинин
2-корпусунун, Исанов айылдык оругундагы
Алтын-Казык , Жолдошов атындагы орто мектептеринин спорт залдары
2013-жылы курулуп пайдаланууга
тапшырылат. I1.
Мектептерди компьютердик техникалар менен жабдуу. 2007-жылы айылды инвестициялоо долбоорунун негизинде 14 мектепке 2618,9 мин сомдук компьютердик техникалары толук комплекс алынды. Натыйжада компьютер класстардын саны 41 ге жетти. 2012-2015-жылдар ичинде 51 мектепти компьютер класстары менен жабдуу ишке ашырылат. 5 мектепке АБР дин билим беруунун экинчи долбоорунун негизинде компьютердин жана лингофондук класстык жабдуулар алынат. Жогорудагы 51 мектепке 51 принтер, 51 кочуруучу аппараттар алынат. Саламаттыкты сактоо
Райондогу 238,2 минден ашуун калкты медициналык тейлоодо 1 аймактык оорукана 420 койкага, 6 участкалык болумдорундо 185 койкага эсептелип, жалпы 605 койканы тузот, 2 УБДБ («Медигос» жана «Барын»), 23 УБДТу, 49 ФАП, стом пликлиника, 40 орунду учукка каршы диспансер жана райондук санитардык эпидемиялык козомолдоо борбору иштейт. Аталган мекемелерде 145 врач, 1819 орто билимдуу жана 468 кенже медицина кызматкерлери эмгектенишет. Алардын ичинде 116 саламаттыкты сактоонун ардактуу кызматкерлери, 32 врач жогорку, 29 биринчи, 21 экинчи категориядагы врачтар эмгектенишет. Райондо врачтар менен камсыз болуу корсоткучу 10,1, орто медициналык кызматкерлер менен камсыз болушу 86,7 тузот. Врачтардын санынын кыскарып кетишинин себептери эмгек акынын томондугу учун копчулук врачтар Россия федерациясына кетип жатышат , бардыгы болуп 46 врач кетти. Райондо саламаттыкты сактоо системасында акыркы 10 жыл ичинде ото коп озгоруштор болду. Мамлекеттик «Манас» - «Манас Таалими» «Туберкулез I-II-III», «2011 -жылга ар бир Кыргызстандыкка дени сак журок», «Жаны муун», «иммунопрофилактика» жана башка программаларын иш жузуно ашыруу боюнча иштер жургузулуудо. Милдеттуу медициналык камсыздоо фонду тузулуп иштеп жатат. Медициналык мекемелерде финасылоонун жаны методдору киргизилди. Медициналык кызмат корсотууга райондо 2004- жылдын январь айынан баштап финансылоонун жаны методдору боюнча стационарда ар бир дарыланып айыккан - ар бир жанга болунгон норматив боюнча акы толонот. Медициналык кызмат корсотууго акы толоонун киргизилиши негизинен мамлекеттик мекемелердин базар экономикасына даяр эместигинен жана финансылык каржылоо коломунун жетишсиздигинин себебинен болду. Мамлекеттик кепилдик программасынын киргизилиши менен социалдык коркунуч тобунда тургандарга жакындан медициналык кызмат корсотуу бир кыйла жакшырды. Программанын негизинде стационарда дарылануу учун акы толоодон женилдиги бар жарандар бошотулду. Мындан сырткары амбулатордук шартта оор абалында кайрылган оорууларга медициналык кызмат корсотуу, оорууларга тез жардам болумдорундо акысыз медициналык кызмат корсотуу белгиленген. Акыркы жылдардагы демографиялык корсоткуч боюнча балдардын торолушу томондоодо : ( 2003-жыл – 22,9, 2004- жыл – 24,1, 2005-жыл - 23,8, 2006-жыл - 37,3, 2007 ж – 31,9 ) Райондогу элдердин жалпы олумунун корсоткучу ( 2004-ж – 4,9, 2005 ж – 5,0, 2006 ж – 5,1 2007ж-4,1) Элдердын арасындагы олумдун негизги себептери кан айлануу системасы оорусунан (36,5%) дем алуу органдары ооруусунан (16,9) онкологиялык ооруулар (3,5%) тамак – синируу органдары ооруусунан (5,1) жугуштуу ооруулардан (3,0) травма (7,9). Райондогу жакшы жашоо денгээлинин негизги корсоткучу болуп балдардын жана энелердин олумунун санын кыскартуу болуп эсептелет. Бруцеллез ооруусунун
корсоткучу 2006 жылы 277 болсо 2007- жыл 323 , ичеги
карын ооруулары 147,1
-175,4 . Дизентерия 413 тон
- Ал эми жугуштуу ич откок ооруулары менен 2006 жылы 413 адам (100 мин кишиге 147,1), 2007 жылы 506 адам (175,4) ооруган. Медициналык кадрлар менен камсыз болуусу врачтар 10,1 орто медицина кызматкерлери 86,7 бирок райондо педиатр, акушер-гинеколог, терапевт врачтары менен камсыз болушу томонку денгээлде (педиатр 1,0, акушер-гинеколог 0,8, терапевт 1,1). Элге оз убагында тез жардам кызматын корсотуу боюнча ар бир медицина мекемелеринде телефондук байланышын орнотуу зарыл. «Манас Таалими» улуттук программасынын негизиндеги Дуйнолук Саламаттыкты Сактоо уюму тарабынан аныкталган саламатык сактоо системасынын башкы максаттары болуп: - Ресурстарды болуштуруудо акыйкаттыкка - Натыйжалуулукка - Саламаттык сактоо кызматынын жеткиликтуулугуно - Системанын элдин муктаждыгына жооп бергендигине жетишуу учун «Манас программасынын алкагында саламаттык сактоону уюштуруунун, каржылоонун жана башкаруунун комплекстуу тузумдук озгортуулору башталган. 2013-2017-жылдарга социалдык чөйрөдө аткарылуучу иш
чаралар боюнча маалыматтар
1.1.
Программанын
долбоорлорун турмушка ашырууда негизги компонент болуп өз убагындагы
мониторинг жана аткарылган чараларды баалоо болот; 1.2.
Программада баалоо
жана мониторинг сапаттуу жана сандуу мүнөздөмөлөрдү
камтыйт; 1.3.
Мониторинг жана
программаны баалоо өз убагында жыйынтыктарды изилдөөгө
мүмкүнчүлүктөрдү берет; 1.4.
Өзгөчө
көңүл калктын жашоо деңгээлине жылдык мониторинг жүргүзүү
болот, бул жалпысынан райондун көрсөткүчүн баалоо үчүн;
1.5.
Мониторингдин
негизинде программанын турмушка ашырылуусундагы баалоо жүргүзүлөт;
1.6.
Бул баалоонун жүрүшүндө
жетишкен прогресс анализденет, программага кошулган долбоорлордун жана
чаралардын аткарылышынын жүрүшүндө «орчундуу орундар»
аныкталат; 1.7.
Алынган
жыйынтыктардын негизинде альтернативдик мүмкүнчүлүктөрдүн
чечимдери кабыл алынат, анын ичинен аткарылышынын жогорулашы боюнча,
ресурстарды бөлүштүрүү жана мүмкүн
болушунча колдонуу боюнча; 1.8.
Жылдын жыйынтыгы боюнча Ноокат
райондук мамлекеттик администрациясынын тиешелүү
кызматкерлери тарабынан коюлган тапшырмалардын аткарылышы боюнча акимге толук
маалымат берилет. К О Р У Т У Н
Д У
Ноокат
районунун социалдык-экономикалык
өнүгүүсүнүн
2013-2017-жылдардагы приоритеттуу
багыттары боюнча иштелип чыккан комплекстуу иш-аракеттерин турмушка ашырууда экономиканын реалдуу секторунун бардык каналдарында өсүү камсыздалат. Өнөр жай тармагынын өсүшүнүн негизги булагы болуп иштеп жаткан базалык
ишканалардын эффективдүү
иштөөсү, токтоп калган ишканалардын кайра өз калыбына келтирилиши, жаны ишканалардын ишке кириши
жана калктын чакан жана орто ишкердигинин активдешүүсү болуп
саналат. Айыл чарба тармагында чарбалык субьектилерин ирилештирилиши жана
жер ресурстарын иштетүүсүн
жакшыртуу, майда товар өндүрүшүнүн санын
кыскартуу менен айыл чарбасында жаңы
технологияларды киргизүү, малдардын баш санын артыруу менен алардын
продуктуулугун жогорулатуунун эсебинен айыл чарба өндүрүшүндө
өсүү темпи кыйла жогоруламакчы. Талап кылуу рыногунда да соода түйүндөрүн көбөйтүү,
товар алмашуусунун активдешүүсү,
жеке ишкердүүлүктүн өнүгүшүнө
жакшы шарттарды түзүү, административдик барьерлерден арылуу, акылай кызмат көрсөтүү
сферасын көбөйтүү жана жаны түрлөрүн
өздөштүрүү
менен чекене товар жүгүртүүнүн көлөмүнүн
өсүшү жана элге акылай кызмат көрсөтүү жогорулайт
. Чет өлкөлүк инвестицияларын тартуу экономика тармагына он таасирин тийгизет. Маданият, саламаттык сактоо жана билим берүү обектилерин, турак-жайлардын ишке киргизилиши социалдык инфраструктураны жакшыртат.
|