Найман айыл ъкмът\н\н аксакалдар сотунун ишинин

РЕГЛАМЕНТИ

I глава. Жалпы жоболор

1. Аксакалдар сотунун ушул регламенти Кыргыз Республикасынын «Аксакалдар соттору жън\ндъ» Мыйзамына (мындан ары – Мыйзам) ылайык иштелип чыгылды жана Кыргыз Республикасынын айыл аймактарынын жана шаарларынын аймагында т\з\л\\ч\ аксакалдар сотторунун ишмерд\\л\г\н уюштурууну жана ыйгарым укуктарын ишке ашыруунун тартибин жънгъ салат.

2. Аксакалдар соттору - булар ыктыярдуу башталыштарда жана шайлануучулук жана ъз алдынча башкаруу негизинде т\з\л\\ч\, белгиленген тартипте сот, прокурор, кылмыш иштерин кароо укугуна ээ башка укук коргоо органдары жана алардын кызмат адамдары тарабынан Кыргыз Республикасынын колдонуудагы мыйзамдарына ылайык жънът\л\\ч\ материалдарды, ошондой эле жарандардын ортосундагы талаш-тартыштар боюнча иштерди Мыйзамда белгиленген учурларда жана тартипте кароону ж\зъгъ ашырууга чакырылган коомдук органдар.

3. Аксакалдар сотторунун укуктук негизин Кыргыз Республикасынын Конституциясы, Кыргыз Республикасынын Жарандык кодекси, Кыргыз Республикасынын \йб\лъ кодекси, Кыргыз Республикасынын жер кодекси, Кыргыз Республикасынын Жарандык процесстик кодекси, Кыргыз Республикасынын Жазык кодекси, Кыргыз Республикасынын Администрациялык жоопкерчилик жън\ндъ кодекси (Кыргыз Республикасынын Бузуулар жън\ндъ кодекси, Кыргыз Республикасынын Жоруктар жън\ндъ кодекси), Кыргыз Республикасынын «Аксакалдар соттору жън\ндъ» Мыйзамы т\зът.

4. Ушул Регламентте колдонулган терминдер.

Аксакалдар сотунун м\чъс\ – Кыргыз Республикасынын жарандыгын алган, эл\\ жашка чыккан, б\ткън жалпы орто билимге ээ, кърсът\лгън жерде беш жылдан кем эмес жашаган, соттуулугу жок, айылдардын, шаарчалардын жана шаарлардын калкынын арасында урмат-сыйга жана кадыр-баркка ээ, ишкердик жана адеп-ахлактык сапаттары боюнча аксакалдар сотторунун алдына коюлган милдеттерди аткарууга жъндъмд\\ адам.

Аксакалдар сотунун м\чъс\н чыгарып салуу - талашып-тартышкан тараптардын жакын тууганы болсо, ошондой эле соттун м\чъс\ иштин жыйынтыгына кызыкдар деп эсептъъгъ негиз берген башка жагдайлар болсо аксакалдар сотунун м\чъс\н ишти (материалдарды) кароого катышуудан четтет\\.

Аксакалдар сотунун отуруму – курамында аксакалдар сотунун бардык курамынын \чтън экисинен кем эмес м\чъс\, тараптар жана ишке катышып жаткан башка адамдар катышкан, олуттуулугу боюнча ишти (материалдарды) кароо боюнча отуруму.

Тарап – жабырлануучу же жоопкер.

Аксакалдар сотунун чечими – ишти олуттуулугу боюнча чеч\\ тууралуу аксакалдар сотунун жазуу ж\з\ндъ чыгарылган токтому.

Таасир кърсът\\ чарасы – ишти (материалдарды) кароонун ж\р\ш\ндъ к\нъъл\\л\г\ аныкталган адамга карата аксакалдар соту тарабынан чыгарылган жаза.

5. Аксакалдар соту жылына 1 жолу – июль айында б\т курамы менен каникулга тарайт жана иштерди материалдарды кабыл албайт, карабайт.

II глава. Аксакалдар сотторун уюштуруу тартиби

6. Аксакалдар сотун шайлоо боюнча жергиликт\\ жамааттын чогулушу жергиликт\\ жамааттын ък\л болуп шайланган м\чълър\н\н катышуусу менен ъткър\лът. Ък\лч\л\кт\н нормасын жергиликт\\ кеёеш жана чогулуштун демилгечилери менен макулдашуу боюнча жергиликт\\ ъз алдынча башкаруунун аткаруу органы аныктайт.

7. Аксакалдар соттору 5тен кем эмес жана 9дан ашык эмес адамдардын курамында шайланат, ошону менен бирге алардын саны милдетт\\ т\рдъ так эмес болууга тийиш. Аксакалдар сотунун м\чълър\ жергиликт\\ жамааттын ък\лч\л\кт\\ чогулуштарында ачык добуш бер\\ менен \ч жылдык мъънъткъ шайланышат. Чогулушка катышкандардын къпч\л\к добушун алган талапкерлер соттун курамына шайланды деп эсептелинет.

8. Мыйзамдын 10-беренесинде кърсът\лгъндъй, аксакалдар соттору эреже катары айылдык аймакта бир калктуу конушта - бир аксакалдар соту, болбосо бир айыл ъкмът\ндъ - бир аксакалдар соту, шаарларда тургундардын саны боюнча ар бир 25 миёден адамга - бир аксакалдар соту, кичи райондору жана жаёы турак-жай конуштары бар шаарларда - тургундардын санына карабастан бир кичи район (бир жаёы турак-жай конушу) - бир аксакалдар соту принциби боюнча т\з\лът.

9. Аксакалдар сотторун шайлоо боюнча чогулуш тъмънк\дъй тартипте ж\рг\з\лът:

9.1. Аксакалдар сотторун шайлоо боюнча чогулуш жарандардын демилгеси боюнча ъткър\лгън учурда, чогулуш ъткър\\дън бир жарым ай мурда демилгечи топ чогулушту ъткър\\н\н датасын, убактысын жана ордун жергиликт\\ ъз алдынча башкаруунун аткаруу органынын башчысы менен макулдашат. Тиешел\\ аймакта жашаган жарандарды шайлоо к\н\ жън\ндъ кабарландыруу жергиликт\\ ъз алдынча башкаруунун аткаруу органы (айыл башчысы, муниципалдык аймактык башкарма) тарабынан чогулуш болордон бир ай мурда ж\рг\з\лът. Аксакалдар сотун шайлоо боюнча чогулуш ътър\ тууралуу кабарлоо къчълъргъ, \йлъргъ жана подъезддерге кулактандырууларды ил\\, ъз алдынча башкаруунун аймактык органдарынын (ТОС) активи, жергиликт\\ ъз алдынча башкаруунун аткаруу органынын (айыл башчысы, муниципалдык аймактык башкарма) кызматкерлеринин къчълърд\ жана \йлърд\ кыдырып айтуусу аркылуу ишке ашырылат.

Аксакалдар сотунун м\чъл\г\нъ талапкерлер Мыйзамда аныкталган талаптарга жооп бериши керек жана калктуу конуштун аймагын толук камтуу менен жергиликт\\ ъз алдынча башкаруунун аткаруу органы аныктаган чълкъмд\к бъл\ктърд\н (квартал, къчъ жана \йлърд\н тобу) ар биринен кърсът\л\ш\ керек.

9.2. Жергиликт\\ жамааттын ък\л болуп шайланган м\чълър\н\н катышуусу менен ъткър\лгън чогулушун чогулушта катышып жаткан жергиликт\\ жашоочулардын ичинен жънъкъй къпч\л\к добуш менен шайланган чогулуштун търагасы жана катчысы алып барат.

9.3. Аксакалдар сотун шайлоо боюнча чогулушту ъткър\\ \ч\н жергиликт\\ жашоочулардын керект\\ саны чогулбаган учурда, чогулушту ъткър\\ ушул к\нгъ карата 15 к\ндън ашык эмес белгил\\ бир мъънъткъ которулат.

9.4. Аксакалдар сотунун м\чълър\н шайлоо боюнча чогулушту ъткър\\ \ч\н жергиликт\\ жашоочулардын керект\\ саны кайрадан чогулбаган учурда жергиликт\\ ъз алдынча башкаруунун аткаруу органы аймактын коомчулугунун (кварталдык же \й комитети, аялдар жана жаштар кеёеши, ардагерлер кеёеши ж.б.) ък\лдър\ менен бирдикте тиешел\\ аймактын жашоочуларынын ичинен аксакалдар сотунун м\чъл\г\нъ талапкерди кърсътът жана бекит\\ \ч\н жергиликт\\ кеёешке сунуштайт.

9.5. Жергиликт\\ жамааттын чогулушунда шайланышкан аксакалдар сотунун м\чълър\н бекит\\ жън\ндъ жергиликт\\ кеёештин токтомунун долбоорун жергиликт\\ ъз алдынча башкаруунун аткаруу органы – айыл ъкмът\ жана шаардын мэриясы даярдап жергиликт\\ кеёештин кароосуна киргизет. Токтомдун долбоору шайланышкан аксакалдар сотунун м\чълър\н чакыруу менен жергиликт\\ кеёештин жакынкы сессиясында каралат жана бекитилет.

9.6. Аксакалдар сотунун м\чълър\ бекитилгенден кийин 7 календарлык к\нд\н ичинде алар тарабынан ъз курамынан аксакалдар сотунун търагасы жана катчысы шайланат. Аксакалдар сотунун търагасын жана катчысын шайлоо боюнча аксакалдар сотунун отуруму ага аксакалдар сотунун курамы толугу менен катышканда ыйгарым укуктуу деп эсептелинет.

Аксакалдар сотунун ишмерд\\л\г\н анын търагасы жана катчысы уюштурушат.

10. Аксакалдар сотун каттоодон ъткър\\ тъмъндъг\дъй тартипте ж\рг\з\лът:

10.1. Мыйзамдын 11-беренесинде жана ушул регламентте кърсът\лгън талаптарга ылайык шайланган аксакалдар сотунун търагасы аксакалдар сотун каттоодон ъткър\\ тууралуу жергиликт\\ кеёештин търагасынын наамына арыз менен кайрылат.

10.2. Мыйзамдын 12-беренесинде жана ъз\н\н регламентинде кърсът\лгън тартипте жергиликт\\ кеёеш жаёыдан т\з\лгън аксакалдар сотун эсепке алуу каттоосунан ъткърът, (Кыргыз Республикасынын Жогорку соту) жергиликт\\ кеёеш бекиткен \лг\дъг\ аксакалдар сотунун м\чълър\н\н к\бъл\г\н, каттоо к\бъл\г\н берет.

10.3. Мурда т\з\лгън аксакалдар соту кайрадан эсепке алуу каттоосунан ъткър\лбъйт жана ага каттоо к\бъл\г\ берилбейт.

11. Мыйзамдын 14-беренесинде каралган аксакалдар сотунун м\чъс\н терс ж\йъълър боюнча соттун курамынан чыгаруу жана чакырып алуу жън\ндъ ченемди ишке ашыруу тъмъндъг\дъй тартипте ж\рг\з\лът:

11.1. Ал чълкъмдън терс ж\йъълър боюнча соттун курамынан чыгаруу/чакырып алуу жън\ндъ маселе кътър\л\п жаткан аксакалдар сотунун м\чъс\ шайланган тиешел\\ аймактагы (тиешел\\ калктуу конуштагы) жергиликт\\ жамааттын м\чълър\ жергиликт\\ кеёешке анын ж\ктългън милдеттерди аткара албоосун, же татыксыз ж\р\м-турумун, укук бузууларды жана аксакалдар сотунун м\чъс\н\н наамына ылайык келбеген башка жоруктарды жасоосун бышыктаган фактыларды жана/же документтерди беришет. Алар соттун курамынан чыгарылып жаткан м\чън\н ордуна ъздър\н\н аймагынан кърсът\\ \ч\н жаёы талапкерди сунуштай алышат.

11.2. Аксакалдар сотунун м\чъс\н мъънът\нън мурда курамдан чыгаруу/чакырып алуу тууралуу чечим тиешел\\ жергиликт\\ кеёештин сессиясында кабыл алынат.

11.3. Бишкек жана Ош шаардык кеёештеринин сессиялары аксакалдар сотунун м\чъс\н бекит\\ жана курамдан чыгаруу боюнча ъздър\н\н ыйгарым укуктарын тармактык (профилдик) туруктуу комиссиясына ъткър\п бер\\гъ укуктуу.

11.4. Курамдан чыгарылган аксакалдар сотунун м\чъс\н\н ордуна жаёы м\чън\ шайлоо Мыйзамдын 11-беренесинде, ушул регламенттин 5-, 6,1-6,3-пункттарында кърсът\лгън тартипте ж\рг\з\лът.

III глава. Аксакалдар сотторунда иштерди (материалдарды) кароого даярдоонун жана кароонун тартиби

12. Аксакалдар соттору Кыргыз Республикасынын Жарандык кодекси, Кыргыз Республикасынын Жазык кодекси, Кыргыз Республикасынын Администрациялык жоопкерчилик жън\ндъ кодекси (Кыргыз Республикасынын Бузуулар жън\ндъ кодекси, Кыргыз Республикасынын Жоруктар жън\ндъ кодекси), Кыргыз Республикасынын «Аксакалдар соттору жън\ндъ» Мыйзамы менен аныкталган иштерди (материалдарды) карашат.

13. Аксакалдар сотторунда келип т\шкън иштерди (материалдарды) кабыл алуу, кароого даярдоо тъмъндъг\дъй тартипте ж\рг\з\лът:

13.1. Аксакалдар сотторунун кароосуна келип т\шкън бардык материалдар (иштер жана арыздар) келип т\шкън к\н\ зарыл маалыматтарын кърсът\\ менен атайын журналга катчы же търага (же атайын кыска мезгилге бекитилген соттун м\чъс\) тарабынан катталат.

13.2. Аксакалдар сотунун търагасы жана м\чълър\ келип т\шкън бардык иштерди (материалдарды) кароого даярдоодо милдетт\\ т\рдъ ушул ишти кароо аксакалдар сотунун компетенциясына кирер-кирбесин, ушул ишти аксакалдар сотунун кароо м\мк\нч\л\г\н жокко чыгаруучу жагдайлар бар же жок экендигин, олуттуулугу боюнча ишти кароо \ч\н андагы материалдардын жетишт\\л\г\н, соттун м\чъс\н соттун курамынан чыгаруу жън\ндъ ът\н\чт\н (ходатайствонун) бар же жок экендигин аныкташат.

13.3. Аныктоонун жыйынтыгында:

13.3.1. Мыйзамдын 15-беренесинде каралган аксакалдар сотунун компетенциясына кирбей турган келип т\шкън иштер (материалдар) соттун кириш-чыгыш каттарды каттоо журналдарына белги коюу менен коштомо катка тиркелип артка кайтарылат;

13.3.2. аксакалдар соту ишти кароонун убакытын жана ордун дайындоо жън\ндъ, чечим кабыл алат.

13.4. Соттун търагасы, ошондой эле анын тапшыруусу боюнча соттун м\чъс\ ишти (материалдарды) кароо менен байланыштуу арыздарды жана башка материалдарды текшер\\н\ ж\рг\зът, сотко тартылган адамды, жабырлануучуну жана талаш-тартыштын башка катышуучуларын колдо болгон материалдар менен тааныштырат, зарыл болгондо сотко тартылган адамды, жабырлануучуну, к\бълърд\ сурайт же алардан т\ш\н\к алышат.

Анын жыйынтыктары боюнча текшер\\ ж\рг\згън адам корутунду жазат, анда иштин нукура жагдайы, жасалган жоруктун себептери, аксакалдар сотуна тартылган адам жън\ндъг\ маалыматтар кърсът\лът.

14. Ишти (материалдарды) кароо 16 жашка чейинки адамдарга байланыштуу болгондо аксакалдар соту алардын мыйзамдуу ък\лдър\н (ата-энесин, къзъмълч\с\н, камкорчусун, алар жок болгондо-балдарды коргоо боюнча ыйгарым укуктуу органдын кызматкерлерин), алардын мыйзамдуу кызыкчылыктарын коргоо \ч\н ишти олуттуу кароо боюнча отурумдун убагы жана орду тууралуу кабарландырат.

15. Аксакалдар соту ишти (материалдарды) кароонун мъънът\н, убактысын, ордун дайындоону, сот отурумуна катыша турган адамдарды кабарлоону Мыйзамдын 16-17-беренелеринде кърсът\лгън тартипте аткарат.

IV глава. Аксакалдар сотторунун иштерди (материалдарды) кароосунун тартиби

16. Аксакалдар сотунун иши отурум т\р\ндъ ътът. Аксакалдар сотунун отурумунда иштер (материалдар) олуттуулугу боюнча каралат. Аксакалдар сотунун отуруму зарылчылыгына жараша, материалдардын келип т\ш\ш\нъ карата ъткър\лът. Аксакалдар сотунун отурумун ъткър\\н\н мезгилд\\л\г\ иштерди Мыйзамда каралган мъънъттърдъ кароону камсыз кылгандай болууга тийиш.

17. Аксакалдар сотунун отурумунда иштер коллегиалдуу – соттун търагасынын жана м\чълър\н\н катышуусу менен каралат.

Аксакалдар сотторунун курамынын так эмес сандагы \чтън экиси катышканда аксакалдар соту ишти кароого укуктуу. Отурумга катышып жаткан аксакалдар сотунун м\чълър\ жуп санда болгондо жана алардын добушу теёме-теё (барабар) болгондо търаганын добушу чеч\\ч\ болот.

Соттук отурумда ишти карап жатканда пайда болгон ар кандай маселелер аксакалдар сотунун м\чълър\н\н къпч\л\к добушу менен чечилет.

18. Аксакалдар сотунун катчысы сот отуруму башталганга чейин паспортун же ъзд\г\н тактоочу башка документин текшер\\ менен процесске катышуучулардын келип-келбегендигин тактайт жана търагага кабарлайт.

19. Соттун търагасы, ошондой эле анын тапшыруусу боюнча соттун бир м\чъс\ аксакалдар сотунун отурумун ачат, соттун курамын, карала турган ишти (материалдарды) жарыялайт.

20. Иштер (материалдар) ишке тиешел\\ тараптардын, зарылчылыгы болгон учурда, мыйзамдуу ък\лдърдун съзс\з (милдетт\\) катышуусу менен каралат.

21. Аксакалдар сотунун м\чълър\ ишти кароонун каалаган этабында тараптардын ъз ара кабыл алына турган макулдашуусун кабыл алуу – б\т\мгъ кел\\ менен жарашуу м\мк\нд\г\ бар экендигин тараптардын эсине салып турушат.

22. Отурумду ъткър\\дъ аксакалдар соту жабырлануучунун, анан жоопкердин т\ш\нд\рмолър\н угат. Процесске катышып жатышкан к\бълър жана башка адамдар соттун м\чълър\н\н талабы боюнча иш боюнча аныкталууга жаткан, аларга белгил\\ жагдайлар тууралуу маалыматтарды билдиришет.

23. Аксакалдар сотунун м\чълър\ к\бълърд\н кърсътмълър\нън сырткары иштеги башка далилдерди алышат жана талдап изилдешет.

V глава. Аксакалдар сотунун чечим чыгаруусу

24. Аксакалдар соту ишти (материалдарды) карап, чечим чыгарууда:

24.1. Ишти (материалдарды) карап б\ткъндън кийин аксакалдар сотунун м\чълър\ иштин бардык жагдайларын талдап чыгып, иш боюнча чечим чыгаруу \ч\н отурум ът\п жаткан жерден катышуучуларды сыртка чыгарышат же болбосо ъздър\ башка жакка чыгышат.

24.2. Аксакалдар сотунун чечими ишти кароого катышып жаткан соттун м\чълър\н\н къпч\л\г\н\н добушу менен кабыл алынат. Чечимге макул болбогон соттун м\чъс\ ъз\н\н ъзгъчъ пикирин айтат, жазат жана ал чечимге тиркелет.

24.3. Каралган иштердин жыйынтыгы боюнча протокол жана токтом жазылат.

24.4. Аксакалдар сотунун протоколу Кыргыз Республикасынын жарандык процесстик кодексинин 229-231-беренелеринде кърсът\лгън талаптарга ылайык ж\рг\з\лгън\ максатка ылайыктуу.

24.4.1. Протокол далилдик мааниге ээ болгон документ. Аксакалдар сотунун протоколунда соттун отурумунун ж\р\ш\ндъ, ошондой эле отурумдан тышкары жасалган ар бир ъз алдынча процесстик аракеттер баяндалат. Протокол так жана кыска, кош маанил\\ болбогондой, процессте болуп ъткън бардык аракеттерди, с\йлъгъндърд\н създър\н даана чагылдырып, отурумдагы териштир\\н\н ж\р\ш\ндъ болуп ъткън бардык болгон окуяларды калтырып (аттап кетпей), жазылышы керек.

24.4.2. Протокол компьютердик, электрондук (санариптик аудио жазууну кошо алганда) жазуу, машинада басуу же кол менен жазуу аркылуу т\з\лът.

24.4.3. Аксакалдар соту протоколду толук т\з\\н\ камсыз кылуу \ч\н соттун отурумунда же болбосо отурумдан тышкары айрым процесстик аракет жасалганда аудио жана видео жазууларды колдоно алат. Мындай учурларда аудио жана видео жазуулар протоколго тиркелет.

24.4.4. Протоколго сот отурумунун търагалык кылуучусу жана катчысы кол коет. Протокол соттун мъър\ менен к\бълънд\р\лът.

24.5. Аксакалдар сотунун токтому чечим т\р\ндъ, жазуу ж\з\ндъ чыгарылат. Аксакалдар сотунун чечими кириш\\, баяндоо, ж\йъъ жана корутунду (резолютивдик) бъл\ктър\нън турат.

24.5.1. Аксакалдар сотунун чечиминин кириш\\ бъл\г\ндъ аксакалдар сотунун аты, чечимди чыгаруунун убагы жана орду, соттун, ишке катышкан адамдардын курамы, талаштын предмети же укук бузуунун мазмуну, ишти аксакалдар сотунда кароого тараптардын макулдугу кърсът\лът.

24.5.2. Аксакалдар сотунун чечиминин баяндоо бъл\г\ндъ арыз ээсинин (доогердин) талаптары, же болбосо укук бузуунун маёызы, коюлган талапка каршы пикирдин ж\йъълър\, ишке катышкан адамдардын т\ш\нд\рмълър\ кърсът\лът.

24.5.3. Аксакалдар сотунун чечиминин ж\йъъ бъл\г\ндъ аксакалдар соту тарабынан каралган иш боюнча аныкталган жагдайлар, аксакалдар соту тыянак чыгарууда таянган далилдер, ишке катышкан адамдардын укуктары жана милдеттери, аксакалдар соту тигил же бул далилдерди четке какканда негиз болгон ж\йъълър, чечим чыгарууда аксакалдар соту шилтеме берген Кыргыз Республикасынын мыйзамдары жан башка ченемдик укуктук актылары камтылат.

24.5.4. Корутунду бъл\г\ каралган иш боюнча аксакалдар соту кабыл алган тыянакты, чечимге даттануунун тартибин жана чечимди аткаруунун мъънът\н камтууга тийиш. Корутунду бъл\г\ аны аткарууда талаш чыкпагыдай так жана т\ш\н\кт\\ жазылышы керек.

24.5.6. Чечимге аны отурумда жарыялаганга чейин аксакалдар сотунун търагасынын жана м\чълър\н\н колдору коюлат.

24.5.7. Къпч\л\кт\н чечими менен макул болбогон соттун м\чъс\ бул чечимге кол коюшу жана ъз\н\н ъзгъчъ пикирин жазуу ж\з\ндъ баяндашы зарыл. Ъзгъчъ пикир ишти олуттуу чеч\\н\н олуттулугуна таасир этпейт, бирок ал чечимге тиркелет.

25. Мыйзамдын 28-беренесинде кърсът\лгъндъй:

25.1. аксакалдар сотунун чечими тъмъндъг\ таасир кърсът\\ чараларынын бирин дайындоо менен же ансыз кабыл алынышы м\мк\н:

а) эскерт\\ бер\\;

б) жабырланган тараптан эл алдында кечирим суроого милдеттендир\\;

в) коомдук уяткаруу жарыялоо;

г) материалдык зыяндын ордун толтурууну к\нъъл\\ тарапка милдеттендир\\;

д) акчалай жазапул салуу.

25.2. коомдук таасир кърсът\\ чараларынын жогоруда белгиленген тизмеси толук делип эсептелинет жана аксакалдар соту тарабынан кеёири чечмелен\\гъ жатпайт.

25.3. Таасир кърсът\\ чаралары аксакалдар соту тарабынан сотко тартылган адамдын к\нъъс\нъ ылайык жана ълчъмд\\ т\рдъ, ушул маселеге тиешел\\ мыйзамдардагы жана элдик салт-адаттардагы ченемдерди эске алуу менен дайындалат.

26. Каралып жаткан иштер (материалдар) боюнча соттук ънд\р\ш тараптардын жарашуу жън\ндъг\ макулдашуга (б\т\мгъ) келишине, арыз ээсинен тосмо арыз т\шкънд\г\но байланыштуу Кыргыз Республикасынын жарандык процесстик кодексинин ченемдерине, Мыйзамга ылайык токтотулат (кыскартылат) жана ал жън\ндъ аксакалдар сотунун аныктамасы чыгарылат.

27. Аксакалдар соту тарабынан жазапул салуу жън\ндо чечим чыгарылганда аксакалдар соту укук бузуучуга соттун чечиминин къч\рмъс\н жана кабыл алынган формадагы жазапул квитанциясын берет.

28. Аксакалдар сотунун чечими чечимде кърсът\лгън мъънъттъ аткарылууга тийиш. Аксакалдар сотунун катчысы чечимдердин аткарылышына къзъмъл ж\рг\з\п турат.

29. Тараптар белгиленген мъънъттъ чечимди аткарбаган учурда:

29.1. Мыйзамдын 32-беренесинде кърсът\лгън тартипте аксакалдар соту мажбурлап аткартууга аткартуу баракчасын бер\\ жън\ндъг\ арыз менен райондук (шаардык) сотко кайрылат;

29.2. мажбурлап аткартууга аткартуу баракчасын бер\\ жън\ндъг\ арызга тъмъндъг\ документтер тиркелет:

1) аксакалдар сотунун чечиминин тиешел\\ т\рдъ к\бълънд\р\лгън къч\рмъс\;

2) аксакалдар сотунун чечиминин аткарылбагандыгын тастыктоочу документтер;

3) аксакалдар сотунун чечимин мажбурлап аткартууга аткартуу баракчасын бер\\ жън\ндъг\ арыздын къч\рмъс\н башка тарапка жибер\\н\ тастыктаган тапшыруу жън\ндъ кабарлама же башка документ;

4) арызга кол коюучу адамдын ыйгарым укуктарын тастыктаган ишеним кат же башка документ.

29.3. райондук (шаардык) сот тарабынан аксакалдар сотунун чечимин мажбурлап аткартууга аткартуу баракчасын бер\\ Кыргыз Республикасынын Жарандык процессуалдык кодексинде аныкталган тартипте ишке ашырылат.

VI глава. Аксакалдар сотторунун башка органдар менен ъз ара мамилеси

30. Аксакалдар соту айылдык (шаардык) кеёештен каттоодон ът\п, каттоо к\бъл\г\н алгандан кийин 10 к\н ичинде ъз\ жайгашкан райондун аймагындагы райондук (шаардык) сотко, райондук (шаардык) ички иштер бъл\м\нъ каттоо к\бъл\г\н\н къч\рмъс\н, аксакалдар соту тууралуу кыскача маалыматты тиркеп кат жиберет.

31. Райондук (шаардык) сот:

Мыйзамдын 34-беренесине ылайык:

31.1. аксакалдар соттору менен байланыш ж\рг\з\п турууга, аларга усулдук жардам кърсът\\гъ жана окууларды ъткър\п турууга жооптуу бир судьяны буйрук менен бекитет;

31.2. аксакалдар соту айылдык (шаардык) кеёештен каттоодон ъткъндън кийин бир айдын ичинде жергиликт\\ мамлекеттик администрация, же болбосо айыл ъкмът\, мэрия менен макулдашып, райондук (шаардык) ички иштер бъл\м\н\н жетекчилерин катыштырып, аксакалдар соттору \ч\н нускамалык-усулдук семинар-кеёешме ъткърът;

31.3. кварталына бир жолу аксакалдар сотунун катынын негизинде (эгер келип т\шсъ) ъз кеёсесинде же жеринде жолугушуу откър\п, каттагы маселелер боюнча кыскача оозеки (зарыл болгон учурда жазуу ж\з\ндъ да) т\ш\нд\рмълърд\ берет;

31.4. аксакалдар сотунун търагасынын отурумда кароо \ч\н иштерди (материалдарды) изилдъъс\н\н ж\р\ш\ндъ аны тоскоолдуксуз кабыл алышат жана ага зарыл жардамдарды кърсът\шът;

Мыйзамдын 32-беренесине ылайык:

31.5. аксакалдар соту кайрылган учурда аксакалдар сотунун чечимин мажбурлап аткартуу боюнча зарыл къмъктърд\ кърсът\шът.

32. Аксакалдар соту кварталына бир жолу:

32.1. райондук (шаардык) сотко иштерди (материалдарды) карап чечим чыгаруудагы укук колдонуунун т\ш\н\кс\з маселелери боюнча;

32.2. райондук (шаардык) ички иштер бъл\м\нъ сот отурумдарына укук бузган жоопкерлерди алып кел\\н\н, сот отурумунда коомдук тартипти камсыз кылуунун абалы боюнча, сотто каралган иштер (материалдар) боюнча (мааалымат);

32.3. айыл ъкмът\нъ (мэрияга) калган бардык маселелер, анын ичинде соттун ишмерд\\л\г\н материалдык-техникалык жактан камсыздоонун маселелери, сотто каралган иштер (материалдар) боюнча (маалымат);

каттарды жиберет.

33. Аксакалдар сотуна райондук (шаардык) сот тарабынан кърсът\л\\ч\ усулдук жардам тъмъндъг\ маселелерди т\ш\нд\р\\н\ камтыйт:

1) аксакалдар сотунун иштерди (материалдарды) кароого даярдоо боюнча аракеттерин (башкача айтканда келип т\шкън арыздарды текшер\\, жабырлануучуларды, к\бълърд\ суроо, аксакалдар сотуна тартылып жаткан адамдын ъзд\г\ тууралуу маалыматтар ж.б.у.с.);

2) аксакалдар соту тарабынан иштерди (материалдарды) кароонун тартибин, кароонун мъънъттър\н;

3) сот отурумунун протоколун ж\рг\з\\н\н (процессуалдык форма) жана иш боюнча чечим кабыл алуунун, ошондой эле аксакалдар сотунун чечимине даттануунун тартибин;

4) аксакалдар сотунун ишмерд\\л\г\н\н ченемдик укуктук актыларын т\ш\нд\р\\н\н;

5) аксакалдар соту тарабынан укук бузуулар жън\ндъ иштерди кароонун жана жаза бер\\н\н тартибин.

34. Райондук (шаардык) ички иштер бъл\м\:

34.1. ъз\н\н буйругу менен аксакалдар соттору менен иштъъгъ жооптуу кызматкерлерди, анын ичинде милициянын аймактык ыйгарым укуктуу ък\лдър\н бекитет;

34.2. кварталына бир жолу аксакалдар сотунун катынын негизинде (эгер келип т\шсъ) ъз кеёсесинде же жеринде жолугушуу ъткър\п, каттагы маселелер боюнча кыскача оозеки (зарыл болгон учурда жазуу ж\з\ндъ да) т\ш\нд\рмълърд\ берет;

34.3. Мыйзамдын 17-беренесине ылайык, аксакалдар сотунда катышуусу зарыл болгон адамдарды (укук бузуучуларды, жоопкерлерди, к\бълърд\, зарыл болгон учурларда, арыз ээлерин) отурумга чакырууну, зарыл болгон учурда аларды мажбурлап алып кел\\н\, соттук отурумда коомдук жана укуктук тартипти камсыз кылууну милициянын аймактык ыйгарым укуктуу ък\л\ аркылуу ж\рг\зът.

35. Жергиликт\\ ъз алдынча башкаруунун аткаруу органы (айыл ъкмът\, мэрия):

1) жергиликт\\ кеёеш эсепке алуучу каттоо ж\рг\згъндън кийин аксакалдар сотуна анын аты жазылган мъър берет;

2) аксакалдар сотунун м\чълър\н шайлоо жана ъз ишмерд\\л\г\ жън\ндъ отчет бер\\ боюнча жергиликт\\ жамааттын м\чълър\н\н чогулуштарын ъткър\\гъ аксакалдар сотуна къмък кърсътът;

3) аксакалдар сотунун ишмерд\\л\г\нъ тиешел\\ ъз\н\н чечимдери жана жергиликт\\ кеёештин токтомдору менен аксакалдар сотторунун търагаларын тааныштырууну ж\рг\зът;

4) аксакалдар сотуна иш кагаздарын сапаттуу ж\рг\з\\гъ жардам кърсътът;

5) зарыл болгон учурда аксакалдар сотунун иш кагаздарын басып жана чыгарып бер\\гъ жардам берет;

6) айыл ъкмът\н\н, мэриянын (мэриянын т\з\мд\к бъл\м\н\н) буйругу менен аксакалдар сотунун отурумдарын ъткър\\ \ч\н имаратты (имараттын ичиндеги бълмън\) туруктуу бекитип берет (ылайыгы келсе коомдук алдын алуу борбору менен бириктирсе болот);

7) аксакалдар сотунун отурумуна катышуусу зарыл болгон адамдарды, аксакалдар соту менен макулдашуу боюнча, ъз\н\н кызматкерлерин, тиешел\\ мекеме-ишканалардын кызматкерлерин чакырууга жана катыштырууга къмък кърсътът;

8) аксакалдар сотунун ишмерд\\л\г\н\н мъънът\ аяктаганда алар караган иштер боюнча материалдарды, эсептик каттоо тууралу к\бъл\г\н жана мъър\н жана аксакалдар сотунун ът\н\ч\ боюнча андан башка учурда аксакалдар сотунун документтерин кабыл алат жана сактап турат.

36. Аксакалдар соту каралган иштердин (материалдардын) статистикалык эсебин ж\рг\зът жана жыл сайын жылдык статистикалык отчетун тиешел\\ жергиликт\\ кеёешке жана райондук (шаардык) сотко жънътът.

37. Аксакалдар соту жылына бир жолудан кем эмес ъз ишмерд\\л\г\ тууралуу жергиликт\\ жамааттын чогулуштарында, конференцияларында же ъз\н каттоодон ъткъргън жергиликт\\ кеёештин сессиясында (тиешел\\ туруктуу комиссиясынын отурумунда) отчет берет.

VII глава. Аксакалдар сотунун иш кагаздарын ж\рг\з\\

38. Аксакалдар сотунда кабыл алынган материалдарды (иштерди) эсепке алуу, материалдар боюнча кабыл алынган чечимдер, аксакалдар сотунда иштерди (материалдарды) кароого катышуу \ч\н адамдарга жиберилген кабарламалар, ж.б. маселелер боюнча журналдар ж\рг\з\лът.

39. Журналдардын барактары номурланат, къктълът жана мъър менен бекитилет.

40. Кабыл алынган материалдарды эсепке алуу, материалдар боюнча кабыл алынган чечимдер журналдары ички колдонуунун документтери болуп эсептелет жана Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында каралгандан башка учурларда аксакалдар сотунун търагасынын уруксатысыз ъткър\л\п берилбейт же колго берилбейт.

41. Журналдарды ж\рг\з\\ жана сактоо, аларга жазылуучу маалыматтардын ъз убагында жазылышы жана ишенимд\\л\г\ \ч\н аксакалдар сотунун катчысы жоопкерчилик тартат.

42. Аксакалдар сотунун ишмерд\\л\г\ндъ иш кагаздарын ж\рг\з\\гъ жалпы жетекчилик анын абалы \ч\н жоопкерчилик тартуучу соттун търагасы тарабынан ишке ашырылат.

43. Журналдарды жана иштерди (материалдарды) сактоонун мъънът\ \ч жыл жана бул мъънът ъткъндън кийин алар тизим (опись) боюнча айыл ъкмът\нъ, мэрияга (муниципалдык аймактык башкармалыкка) ъткър\л\п берилет.

VIII глава. Аксакалдар сотторун материалдык-техникалык жактан камсыз кылуу

44. Аксакалдар сотторунун ишин материалдык-техникалык жактан камсыз кылуу жана аксакалдар сотторунун м\чълър\н акчалай сыйлоо тъмънк\ каражаттардын эсебинен ж\зъгъ ашырылат:

1) жергиликт\\ бюджеттин каражаттарынын эсебинен;

2) аксакалдар соту салган жазапулдардан т\шкън каражаттардын эсебинен;

3) ар кандай юридикалык жактардан жана жарандардан спонсорлук жардам иретинде т\шкън, Кыргыз Республикасынын мыйзамдарында тыюу салынбаган, каражаттардын эсебинен;

4) жергиликт\\ кеёеш, айыл ъкмът\, мэрия тарабынан т\з\лгън (табылган) бюджеттен сырткаркы акчалай жана материалдык каражаттардын, тълъмд\к жана башка жеёилдиктердин эсебинен.

45. Аксакалдар соту салган жазапулдардан т\шкън каражаттардын 70 пайызы аксакалдар сотунун търагасы менен макулдашылган айыл ъкмът\, мэрия (мэриянын аймактык башкармалыгы) т\згън сметага ылайык аксакалдар сотуна бъл\н\п берилет.

46. Аксакалдар соту кварталына бир жолу казыналыктын райондук (шаардык) бъл\м\ менен атайын эсепке т\шкън жазапулдар боюнча текшер\\ (сверка) ж\рг\з\п турат.