Кыргыз-Ата айылдык кенешинин

2017-жылдын 20-декабрындагы № 7-12

токтомуна тиркеме

Кыргыз-Ата айылдык кенешинин 2017-жылдын

20-декабрындагы № 7-12 токтому менен кабыл

алынды

Айылдык кенештин търагасы

________________ К. Назарбаев

ОШ ОБЛУСУНУН

НООКАТ РАЙОНУНУН

КЫРГЫЗ-АТА АЙЫЛ АЙМАГЫНЫН 2018-2022-ЖЫЛДАРГА ТУРУКТУУ ОНУГУУСУНУН СТРАТЕГИЯЛЫК ПЛАНЫ

2017-жыл, Кыргыз-Ата айылы

МАЗМУНУ

	Киришуу
I	Кыргыз-Ата айылдык аймагынын туруктуу онуктуруу учун жергиликтуу потенциалы
II	Кыргыз-Ата айылдык аймагынын социалдык-экономикалык абалына анализ
III	Онугуунун койгойлору
IV	Туруктуу онугуунун стратегиялык максаттары/багыттары
	№1 приоритет: Айыл аймактын ички жолдорун жана суу каналдарын ондоо
	№2 приоритет: “Мектеп жана мектепке чейинки билим беруу мекемелерин капиталдык оёдоо»
	№3 приоритет: “Айыл чарба продуцияларын кайра иштетуучу кичи ишканаларды куруу жана инфраструктураны онуктуруу
V	Ресурсдар
VI	Тоскоолдуктар жана аларды кыскартуунун жолдору
VII	Стратегияны ишке ашырууга мониторинг жана баалоо
VII	Стратегияны ишке ашыруунун планы
VII.	Стратегияны ишке ашырууга мониторинг жана баалоо жургузуу.
	Демилгелуу топтун тизмеси

Киришуу

Бул документ Кыргыз-Ата айыл аймагынын 2018-2020-жылдарда туруктуу онугуусунун Стратегиясынын (мындан ары Стратегия) максаттын, милдеттерин, приоритеттерин жана онугуу учун иш-чараларына кошумча программаларды камтыйт.

Бул иштелип чыккан стратегия “Кыргыз-Ата айыл аймагын 2013-2017-жылдарга онуктуруунун стратегиялык планынын”, 2013-2017-жылдарга туруктуу онугуунун Улуттук стратегиясынын, КР ЖК бекитилген КРнын туруктуу онугууго отуу Планы жана Программаларынын, КР Окмоту тарабынан бекитилген жергиликтуу оз алдынча башкаруу органдарын онуктуруу Программаларынын негизинде тузулгон.

Ошондой эле бул документ жергиликтуу кенештин депутаттары, кызыкдар тараптар жана жергиликтуу коомчулук менен макулдашылган. Бул документ бир гана жергиликтуу бийлик ишке ашыра турган пландар эмес, бул планды ишке ашырууга катышууга кызыктар жергиликтуу жарандар учун маалыматтык колдонмо болуп эсептелет.

Стратегиянын максаты:

Жергиликтуу жана сырттан тартылган ресурсдарды эффективдуу пайдаланып, жергиликтуу тургундардын приориттерине негизделген программаларды ишке ашыруу аркылуу Кыргыз-Ата айыл аймагын социалдык-экономикалык жактан туруктуу онуктуруу.

Стратегиянын негизги багыттары:

1. Айыл аймактын экономикалык жана социалдык потенциалын баалоо, койгойлорго, онугууго он жана терс таасир беруучу факторлорду анализдоо жана онугуунун перспективалык багыттарын жана тоскоолдуктарды аныктоо;

2. Жергиликтуу аймактын туруктуу онугуусунун максатын, милдеттерин аныктоо жана аларды ишке ашыруу учун иш-чараларды тактоо;

3. Стратегиянын максатына жетуу учун жергиликтуу бийликтин, бизнес окулдорунун, жергиликтуу жамааттардын, коомдук уюмдардын жана активисттердин ишмердуулугун бирдиктуу программаларга бириктируу аркылуу ишке ашыруу.

Стратегиянын принциптери:

ü Кыргыз-Ата айыл аймагын туруктуу онуктуруу, атаандаштыкка туруштук бере алган, туруктуу экономиканы тузуучу багыттарды аныктоо, жарандардын жана мамлекеттик органдардын кызыкчылыктарын эске алуу менен чарбаны жана экономиканы эффективдуу башкаруу ыкмаларын аныктоо;

ü Райондук, аймактык, улуттук социалдык-экономикалык онуктуруу программаларынын максаттары менен айкалыштыруу;

ü Аймактагы ишке ашырууга плашдаштырылган программаларды жарандардын жашоо-шартын жакшыртууга жана керектоолорун чечууго багыттоо;

ü Ачык-айкындуулук жана Стратегияны ишке ашырууну бардык кызыктар тараптарга жеткиликтуу кылуу;

ü Жарандар алдында ачык-айкындуулук жана отчеттуулук.

Бул Стратегия максаттуу долбоорлорду камтыган онугуу ыкмасына негизделген.

Стратегияны иштеп чыгуу учун айылдык кенештин депутаттарынан, айыл окмотунун аппаратынан, жергиликтуу коомдук уюмдардан, жергиликтуу активисттерден, жеке ишкерлерден турган атайын буйрук менен бекитилген топ тузулду.

I. Кыргыз-Ата айылдык аймагынын туруктуу онугуусу учун жергиликтуу потенциалы

1.1. Географиялык жайгашуусу:

Кыргыз-Ата айыл аймагы Ош облусунун Ноокат шаарынын чыгыш-туштук жагында 10 км аралыкта жайгашкан. Айыл аймак Исанов, Кенеш, Зулпуев, Мирмахмудов жана Кара-Таш айыл аймактары менен чектешет жана жалпы аянты 5626 чарчы км тузот.

Айыл аймагы 1996-жылы тузулуп, 7 калктуу конуштан турат. Айылдары: Кыргыз-Ата, Ак-Булак, Котормо, Борко жана тоолуу аймакта жайгашкан Кара-Кой. Кыргыз-Ата айыл аймагынын рельефинде адырлуу тоолоор жана бийик, жапыс тоолор басымдуу ээлейт. Дениз денгээлинен 1360 метр бийиктикте жайгашып, климаты контитенттуу.

Кожолуктардын саны 3175, калкынын саны 21581 киши, анын ичинен эркектер 10766, аялдар 10815.

2017-жыл, 1-январга карата калктын саны

№	Айылдар	Кожолуктардын саны	Калктын саны	Жалпы калктын санына %
1	Ак-Булак	913	6419	29,7
2	Борко	706	4410	20,4
3	Кара-Кой	86	718	3,3
4	Котормо	585	3863	17,9
5	Кыргыз-Ата	885	6171	28,6
		3175	21581

1.2. Табигий-климаттык шарттары:

Кыргыз-Ата айылдык аймагындагы аба-ырайы континенталдуу, кышы ото катуу эмес, орточо 10-15 градус суук болуп, 3,5- 4 айга созулат. Жай мезгили ысык, орточо кургакчыл келип орточо температура 20-25 градуска жетет. Орточо жамгырдын нормасы 270-300 мм чейин болот, тоолуу аймакта 700 мм жетиши мумкун.

Табигий шарты айыл чарба осумдукторунун ото ысык эмес климатка ынгайлашкан осумдуктордун турлорун остурууго болот. Озгочо таза сорттогу картошка, буудай, картошка, жугору, тамеки жана жашылча жемиштерди, момо беруучу дарактардан алма, орук, шабдаалыдан жакшы тушум алууга болот.

1.3. Жер жана суу ресурсдары:

Кыргыз-Ата айыл аймагынын жалпы жер аянты 7655 га а.и. айдоо жер 2985 га: анын 1433 га сугат, 1552 га кайрак айдоо. Жайыт 4436 га, элдин там аркасы 716

га. КБФ жери 465 га, а.и. суулуу айдоо 109 га, кайрак айдоо 342 га, чъп жай 11 га.

Кайра болуштуруу фондунун жерлери 465 га, анын ичинен:

Дыйкан, фермер чарбаларга болунгон улуш жерлер 2155 га:

Кошумча алыскы Таш-Булак участкасында 1504 га кайрак жер бар, анын ичинен 342 га кайра болуштуруу фондунун жерлери бар, бирок ичуучу суу, жарыктандыруу жок болгондуктан элге болунуп бериле элек. 2006-жылдан бери жер участогу бериле элек болгондуктан 1150 адам кезекте турат, эгер шарт тузулсо, жерге муктаж болгондор ошол жакка барып жашоого макул.

1.4. Демографиялык корсоткучтор жана эмгек ресурсдары

2017-жылдын 1-январына карата жалпы болуп 21581 адам катталган, анын ичинен эркектер -10766, аялдар – 10815. Жалпысынан алганда Кыргыз-Ата айыл аймагындагы калктын демографиялык корсоткучу осуудо. 2015-жылы 1,6% га, 2017-жылы 3,3% га оскон.

Улуттук курамы боюнча: - Кыргыздар – 21496 адам

- Башка улуттар - 85 адам

Жаш курагы боюнча:

Жалпы калктын санынан эмгекке жарамдуулар 51,4% ды тузот. Эмгекке жарамдуу катмарда эн коп адистер мугалимдер, экономисттер, ал эми аз сандагы кесиптин ээлери – инженер-куруучулар, ветеринардык врачтар, экологдор.

1.5. Калктын кирешесинин денгээли жана жумуш менен камсыз болушу:

Акыркы 5 жылга салыштырмалуу жакырчылыктын денгээли томондогону байкалат. Жакырлардын саны сыртта иштеп жургон мигранттардын жардамынын эсебинен, жер иштетуудон, мал чарбачылыгынын осушунун эсебинен кыскарууда. Официалдуу турдо жумузсуз болуп айыл аймак боюнча катталгандар 610 адам.

Негизиги жумуш орундарды жер иштетуу, мал багуу тармагы, калган болугун аймактагы билим беруу мекемелери, аймактагы жана райондогу ишкана-мекемелер камсыз кылышат.

Дыйканчылыкта ондурулгон продукциялар: картошка, жугору, буудай, жашылча-жемиштер, момо беруучулордон – алма, орук, жангак. Мал чарбачылыкта: ири муйуздуу мал, кой-эчкилер, аз санда жылкы, топоз остурулот.

Аймакта жалпы болуп 2930 жакыр уй-було катары катталган. Маалымат корсотуп тургандай 140 сомго чейинки кирешеси бар уй-булолордун саны 6га чейин азайды.

\й-б\лълърд\н жан башына орточо кирешесинин деёгээли (айына)

1.6. Калкка мамлекеттик жана муниципиалдык кызматтардын жеткиликтуулугу:

Билим беруу: Аймакта жалпы билим беруучу 8 мектеп, 1 музыкалык мектеп бар, анын ичинен 1 гимназия, 1 лицей, 1 башталгыч мектеп. 2017-жылы жалпы билим беруу мекемелеринде окуучулардын саны 5% ке оскон. Мындан сырткары 7 мектепке чейинки билим беруу мекемеси, 1 кесиптик лицей билим беруу тармагын тейлейт.

Бардык мектептер компьютер менен камсыз болушкан. Алардын 30% 2017-жылга чейин АРИСтин долбоору аркылуу каржыланган жана айыл ъкмът\н\н бюджетинен 8 орто метептерге 8 интерактивдуу доска жана бир башталгыч мектепке 1 комплект компьютер алынып берилди.

Аймактагы 3 мектеп ПИКС программасына кирип, мугалимдер окутуунун жана тарбиялоонун жаны усулдары боюнча билимдерин оркундотушту. Бугунку кундо бул мектептердин мугалимдерри жаны усулдар боюнча ата-энелер, коомчулук менен тыгыз иштешип, балдардын билим сапатынын жогорулатуу боюнча иштеп жатышат. 2018-жылдын аягына чейин Ак-Булак айылына С. Токторов орто мектебине 320 орундуу 3 кабаттуу мектеп жана спорт аянчасы б\ткър\лът. Кыргыз-Ата айылында А. Парпиев атындагы мектеп-гимназиясы 225 орундуу 2 кабаттуу мектептер пайдаланууга берилет. Андан тышкары спорт аянтчасы, актовый залы жана ашканасы 2020-жыл ичинде б\ткър\лът. 2018-жылга Борко айылындагы К. Каримов атындагы орто мектеби араб фонду тарабынан планга киргизилди жана 2019-жылга б\ткър\лът. Кара-Кой айылындагы Курак-Тектир орто мектебине спорт зал спорт аянчасы менен куруу долбоорго киргизилди.

Билим беруу тармагындагы негизги жетишсиздиктер:

- Мектепке чейинки мекемелердеги орундардын жетишсиздиги;

- Билим беруу мекемелеринин ички эмеректерин жаныртуу керек (парта, стол, стул, доска, шкаф,).

- Мектептерге окуу китептеринин жетишсиз;

- Жаны техникалар менен жабдуу керек. Компьютерлерди жанылоо, принтер,

проектор, интерактивдуу доска али да жетишпейт.

Маданият тармагы: Айыл аймакта райондогу чон маданият уйлорунун бири болгон бир чон маданият сарайы иштейт. Андан сырткары 1 маданият уйу, 2 айылдык клуб, 3 китепкана, 1 музыкалык мектеп иштейт. Башка айыл аймактарга салыштырмалуу маданият тармагындагы объектилеринин абалы жакшы, маданият уйун жана музыкалык мектебин толук капиталдык ремонттон откон.

Музыкалык мектеп райондогу музыкалык мектептин эн чондорунун бири болгондуктан аспаптарын жанылоо талап кылынат.

Саламаттыкты сактоо тармагында аймакта 5 орундук аймактык ооруукана, 5 орундук торот уйу, 3 УБДТ, АРИС аркылуу Ак-Булак айылына 1 ФАП ачылып, айыл окмоту боюнча 3 ФАП, 1 тез жардам болуму иштейт.

Аймакта сапаттуу медициналык кызмат корсотуунун натыйжасында сарык, богок, кан басымы оорулардын саны азайтылды. Бирок акыркы мезгилде туберкулез, бруцеллез, журок ооруусу, аз кандуулук менен оруугандардын саны осуп жатат. Бул тармакты жакшыртуу учун томонку иш-чаралар аткарылып жатат:

- Баштапкы медициналык жана санитардык жардам корсотууну толугу менен УБДТна откоруп беруу учун озгортуулор жургузулуп жатат;

- Саламаттыкты сактоону толугу менен республикалык бюджетке откоруп беруу;

- Жааматтар, коомчулук аркылуу оорууларды алдын алуу, ден-соолукту чындоо боюнча маалыматтык кампаниялар журзулуп жатат.

- Котормо, Борко айылдарына артезиан суусу менен камсыз болду.

1.7. Турак-жай жана коммуналдык чарбасы, айылдарды корктондуруу

Жалпысынан айыл аймакта 3175 кожолук бар. Жаны уйкуруу учун 2006-жылдан бери мораторийге байланыштуу жер болунбогондуктон, жер алуу учун арыз берип кезекке тургандардын саны 1150 адамга жетти. Орточо 8 соткадан эсептегенде уй салуу учун бизге 92 га жер керек болот. Бирок биз бере турган жерлер 60-70 км аралыкта жайгашып, кайрак жерлер. Ал жерге жол, мектеп, балдар бакчасы, суу, свет болмоюнча жашоо мумкун эмес, ошондуктан уй салуу учун жер болуштуруу маселеси курч бойдон турат.

Айылдарды корктондурууго боюнча жолдорду ондоо, тазалоо-актоо, гулдорду, дарактарды остурууго болунуучу бюджет жылдан-жылга осуудо. Быйылкы жылы 26 км ички жолдор, 44 км ички арыктар тазаланып, 4 км канал ремонттолуп, тазалап-корктондуруу иштери жургузулду. Бирок кочолорду жарыктандыруу, таза суу тутуктору, жаны конуштарга электр линияларын тартуу боюнча бир топ койгойлор бар.

Аймакта “Кызыр-Ата” Суу пайдалануучу ассоциациясы калкы сугат суу менен камсыз кылуу учун тузулгон. Бугунку кундо 1146 ден ашуун суу пайдалануучу абоненттери бар, ал учун 4 мураб кызмат корсотот. Бул СПА 1682 га (ФПС, улуш, тамарка жерлери) жерге сугат суусун жеткирип берет.

Ошондой эле калкты таза суу менен камсыздоо учун “Кыргыз-Ата булагы”муниципалдык ишканасы тузулгон. Бул ишкакна аркылуу 36 км суу тутукторун карайт, 1987 кожолукка таза суу жеткирилип берилет. Кожолуктардын 35% таза суу менен камсыз болгон. Таза суу менен камсыздоону жакшыртуу учун жергиликтуу бюджеттен 550,0 мин сом болунуп, азыркы кундо ондоо иштери жургузул жатат. “Ала Тоо Булагы” долбоорунун негизинде Б\тк\л

Д\йнъл\к Банк тарабынан 231млн 534 мин сом бъл\н\п иштер башталды, долбоордун аяктоо мъънът\ 2019-жылдын апрель айлары болот. Б\г\нк\ к\ндъ тендерден уткан 4 фирма иштеп жатат.

1.7.1. Айыл аймактын ъзгъчъ кырдаалдар боюнча даярдыгы

Айыл аймакта к\т\л\\ч\ ъзгъчъ кырдаалдарга жана табигый кырсыктарга айрыкчв къё\л буруу зарыл. 2018-жылдын бюджетинен 120000 сом акча каражаты ъзгъчъ кырдаалдарды алдын алууга каралат. Жаз-жай айларынан баштап айыл аймагындагы кооптуу участкаларды тактоо иштери ж\рг\з\л\п, ал жерлерде жашаган \й б\лълърд\н коопсуздугун камсыздоо боюнча иш чараларды ж\рг\з\\ керек жана ушуга байланышкан керект\\ иш кагаздарын ЪКМ дин жогорку органдарына жънът\лът. Ак-Булак айылындагы тоо къчк\с\ ж\р\\ коркунучу бар жерди, Кара-Кой жолундагы Куюшкан-Жар тоосун, Упалыдагы таш кулоочу участок , Курагандагы кар къчк\с\ ж\р\\ коркунучу бар коктуну жана Кыргыз-Ата дарыясын, Ак-Булак, Токмок-Булак селканаларын дайыма къзъмългъ алып, ЪКМ дин адистери менен биргеликте мониторинг ж\рг\з\п туруу зарыл. Ошондой эле калкты ъзгъчъ кырдаал пайда болгон мезгилдерде даярдыгын жогорулатуу максатында жарандык коргонуу жаатында окутуу боюнча комплекстик иш-чаралар иштелип чыгып окуулар ъткър\л\\с\ зарыл.

1.8. Айыл аймактын экономикалык жана инвестициалык потенциалы

Биздин айыл аймакта жалпы болуп 95 жеке ишкерлер, 8 тегирмен, 1 шире чыгаруучу цех, 1 навайкана, 1 кондитердик цех, 5 жыгач тилдируучу кичи ишканалар иштейт. Негизинен ишкердуулуктун соода, кызмат корсотуу тармагы жакшы онуккон, Кара-Кой айылында туризм боюнча кызмат корсотуу жолго коюла баштады.

Туризм тармагында “Кара-Кой” айылына коммуникацияны (жол, телефон байланышы) жакшыртса онуктурууго болот. Себеби жаратылышы кооз, Ноокат райондук токой чарбасынын арча токойлору, “Кыргыз-Ата” улуттук жаратылыш паркы ушул айылда жайгашып, бийик тоолорундагы дары булактар жонундо элге жакшы маалыматтар таркаган. Кара-Кой айылына Биллайн компаниясынын уюлдук байланышы орнотулуп элге бир топ женилдиктер жаратылды. Кара-Кой айылынын Мундарчы жайлоосуна “Лыжный база”куруу пландаштырылууда.

1.9. Бюджеттик ресурстар жана финансалык потенциалы:

Кыргыз-Ата айыл аймагынын жалпы 2017-жылга бюджети 17844,6 миё сомду сомду тузот, бул откон 2016-жылга салыштырмалуу 1122,8 мин сомго коп. Бюджеттин 52,6 % республикалык бюджеттен, калган 47,4% жергиликтуу ресурсдардан тузулот.

Айыл ъкмът\ 65,5% мамлекеттик дотацияда отурат. Ошондуктан социалдык

койгойлорду чечууго жергиликтуу бюджеттин каражаты толук жетпейт.

Ошондой эле инвестициялык климаты жакшыртуу учун сырттан келген инвестицияга салым кошуу учун 2млн.сом каралган. Жаныдан ишкана ачууну пландаштырган жеке ишкерлер учун жергиликтуу кенеш аркылуу жергиликтууу салыктарга преференция, пролангация жонундо жоболор бекитилген.

1.10. Кыргыз-Ата айыл аймагынын онугуу планына киргизилген багыттар:

2018-2020-жылдарга аймакты онуктуруунун стратегиялык планы иштелип чыккан. Бул стратегиялык планга томонку негизги приоритеттуу 4 багыттар кирген:

1. Онор жай, кичи кайра иштетуучу ишканаларды ачуу

Стратегия кабыл алынган 2017-жылдан бери аймакта бул тармакта бир дагы кайра иштетуучу ишкана ачууга мумкунчулук болгон жок. Бирок Ак-Булак айылынын тургундары тарабынан минералдык даары сууну идиштерге куюп сатуу боюнча кичи ишкана тузулуп, лицензия алынып сатууну жолго коюнун устунон иштеп жатабыз.

2. Айыл чарба, анын ичинде: уроончулук чарбалар, мал чарбачылыгы жана талаачылыкты онуктуруу.

- Жерди которуштуруп айдоо, жерге минералдык жер семирткичтерди туура пайдалануу боюнча 35 дыйкан чарбалардын жетекчилери окуп келишти.

3. Кичи жана орто бизнес, анын ичинде: каржы ресурстарына м\мк\нд\к алуу, жеке жана топтук бизнести колдоо

4. Социалдык сфера, саламаттыкты сактоо, маданият жана билим беруу тармагын онуктуруу.

Ишке ашпай калган иш-чаралардын себептери

• Чектелуу финансалык ресурстар. Пландаштырылган иш-чараларга ото чон каражат талап кылынат.

• Пландаштырылган иш-чараларга реалдуу негиздер, булактар каралган эмес.

• Ички ресурсдар толук пайдаланылбай жатат.

• Ар бир тармакка конкреттуу программа иштелип чыгылган эмес.

• Жер ресурсдары жетишсиз, инфраструктура жетиштуу онуккон эмес.

II. Кыргыз-Ата айыл аймагынын социалдык-экономикалык онугуусуно анализ жургузуу:

Айыл кенеш менен биргеликте 2018-2020-жылдарга кабыл алынган “Аймакты онуктурууну стратегиясын” кайрадан карап чыгып, анализдеп эгер зарылчылык болсо жыл сайын толуктап, жанылап туруу керек деген чечим кабыл алдык. Себеби планга кирген кээ бир иш-чаралар аткарлып буткон, кээ бирлериин актуалдуулугу откон, кээ бирлерине кошумча иш-чара кабыл алуу керек, же жаныдан чыккан приоритеттерди кошуу керек. Ошондуктан 2017-жылдын башталышында адистердин, копчулук элдин жана жергилктуу депутаттардын катышуусундагы кабыл алынган стратегиялык план кайрадан каралып толукталып, жаныланып томонкулор аныктадык: Кыргыз-Ата айыл аймагынын

кучтуу жактары:

- Аймактын 21581 тургундарынын ичинен 50% дан ашуун жарандар эмгекке жарамдуу катмар.

- Жалпы тургундардын 19% дан ашууну жогорку билимдуулор.

- Жарандардын активдуулугу жогору. Коомдук иштерге, “Ашар” иштерине, демоорчулук иштерине элди уюштуруу учун айыл башчылары, кочо комитеттери, коомдук уюмдар, жамааттын лидерлери кучтуу система катары калыптанган.

- Эл арасында коомдук уюмдардын аброю жогору. Жалпы болуп 17 коомдук уюмдар бар. Алар коомдук иштерди уюштурууда чон роль ойношот.

- Кучтуу айыл кенеш. Депутаттардын потенциалы, жоопкерчилиги, отчеттуулугу осуудо;

- Айыл окмотунун тажрыйбалуу кызматкерлери. Кызматкерлердин арасында 15-25 жылдан бери иштеп жаткан адистер, ошондой эле жаны технологиялар, жаны саясат системасында билим алган жаш кадрлар бар.

- Орто мектептерде окуучулар учун орундар жетиштуу. Алдынкы окуучулар учун 1 гимназия, 1 лицей ачылган, мектеп окуучулары учун билимин андан да жогорулатууга шарт тузулгон. Интернет менен камсыз болгон.

- Айыл чарба осумдукторун остурууго жакшы табигий климаттык шарттар, айыл чарбасында эн жогорку тушумдуулукко жеткен фермерлердин саны осуудо.

Айыл аймагынын алсыз жактары:

- Мамлекеттик, жергиликтуу, тармактык программаларды турмушка ашырууда ресурсдардын, кадрлардын жетишсиздиги.

- Бюджет толугу менен керектоолорго жетпейт. 65,5% республикалык бюджеттен алынат. Бирок аймакты онуктуруу учун чон программаларга бюджет жетишпейт.

- Муниципиалдык менчиктеги обьектилердин 70-80% эскирген;

- Ички жолдордун абалы ото начар.

- Таштандыларды жок кылынбай чет жерлерге ыргытылат, таштанды иштетуу боюнча ишканалар жок.

- Айылдык аймак мамлекеттик дотациядан коз каранды.

Аймактык онугуу учун мумкунчулуктору:

- Кара-Кой айылына отуучу Ак-Булак айылындагы борбордук жолу асфальт менен ондолсо, туризмди, туризм учун кызмат корсотуулорду онугот.

- Борбордук жол асфальтталса коншу айылдарга адамдарды ташуучу коомдук транспорт иштеп калат эле. Бул бир гана ички айылдар эмес коншу айыл аймактар Исанов, Кенеш, Кара-Таш айылдарына туз отууго мумкунчулук кенейет;

- Аймак территориялык жактан сугат суунун башталышында жайгашкан. 4-5 айыл аймактары суу алган “Кыргыз-Ата”, “Найман” каналдары ушул жерден агып отот.

- Калкты таза суу менен камсыз кылуу учун таза суу башаттары бар.

- Ар бир айылда остурулгон момо-жемиштерди иштетуучу цех ачууга сырье жетиштуу;

Аймакты онугуусуно терс таасир беруучу тоскоолдуктар:

- Жергиликтуу кадрлардын миграциясы, айрыкча мектеп мугалимдери кетип жатышат. Алардын мектептен сырткаркы уй-булолук чарбасын онуктуруу учун шарт тузулсо кучтуу кадрлардын миграциясы азайат.

- Аймактын негизги киреше булагы болгон айыл чарбасына мамлекеттик колдоо программаларынын жетишсиздиги,

- Элдин мамлекеттик бийликке ишениминин томондугу. Айыл аймактагы мамлекеттик кызмат корсотуулорду жакшыртуу, кызмат корсоткон кадрлардын билим денгээлин, тажрыйбасын жогорулатуу керек.

- Саясий стабилсиздик. Элге тушундуруу иштерин, туура маалымат жеткируу иштерин кучотуу керек.

- Салттуу эмес диний агымдардын пайда болушу, айылдарда диний лидерлер менен тушундуруу иштерин алып баруу керек жана диний лидерлердин оздорунун дагы билимин жогорулатуу керек.

III. Онугууго терс таасир берген проблемалар:

АИД-3 долбоорунун алкагында айылдардын жалпы чогулуштарында жана айыл кенештин депутаттарын менен талкуу жургузуунун жыйынтыгында Кыргыз-Ата айыл аймагынын онугуусуно терс таасир берген томондогу негизги проблемалар аныкталды

- Айылдарды бириктирген борбордук жолдордун бири Ак-Булак – Котормо жолу ото начар жана автотранспорт учун ото кооптуу.

- Бардык айылдарда мектепке чейинки билим беруу мекемелеринде орундар жетишпейт. Кошумча балдар бакчасын куруу керек.

- Жумушсуздукту, миграцияны азайтуу, кожолуктардын кирешесин жогорулатуу, жергиликтуу бюджетти толуктоо учун чакан ишканаларды куруу зарыл.

- Айылдарда таза суу жетишпейт, аймак географиялык абалы боюнча суунун башталышында жайгашкан менен калктын болгону 30% гана таза суу менен камсыз болушкан. Таза суу боюнча долбоор иштеп жатат.

- Алыскы жайыт зонасында жйгашкан Кара-Кой участкасына ФАП куруу зарыл, себеби жылдан жылга жашоочулардын саны осуудо, ал зонада бир гана Кыргыз-Ата айыл аймагынын тургундары эмес, коншу Гулистан, Мирмахмудов, Кара-Таш, Зулпуев айыл аймактарынын да тургундары жашашат. Жакынкы ФАПка чейин 10 км жерге барууга туура келет.

- Дыйкан, фермерлер ондургон продукциясын сатып откоруу учун туруктуу кардарлар жок, базар баасына мониторинг жургузулбойт

IV. Кыргыз-Ата айыл аймагынын стратегиялык максаттары:

Ø 2020-жылга Кыргыз-Ата айыл аймагынын муниципиалдык менчигиндеги обьектилери, табигий жаратылыш ресурдары инвентаризацияланып, аларды элге жеткиликтуу кызмат корсотуудо пайдалануу аркылуу калктын жашоо шартын орточо денгээлге жеткируу.

Ø 10 жылдан кийин озун-озу каржылоого жетишкен, жергиликтуу маанидеги маселелерди чечуучу программаларды аткарууга каржылык жана институционалдык потенциалы жеткен, туруктуу онугууго багыт алган аймак болууга жетишуу.

Ø 20 жылдан кийин Кыргыз-Ата айыл аймагы билим беруу, саламаттыкты сактоо, маданияты, спорт тармагы онуккон, айыл чарбасы онугуп оз продукцияларын импорттоого жетишкен алдынкы айыл аймак болууга жеткируу.

Бул коюлган максаттарга жетуу учун - учурда аткарылып жаткан аймактык, мамлекеттик программалар менен интеграцияланган, аймактын географиялык, экономикалык, социалдык дареметин эске алган жергиликтуу максаттуу этап-этабы менен тузулгон программаларды ишке ашырабыз.

Бул программалар конкреттуу багыттагы максаттарды камтыган, жергиликтуу тургундардын ой-пикирлерин, керектоолорун эске алган долбоорлордон турат. Бул программаларды иштеп чыгуу учун “Жергиликтуу оз алдынча башкаруу органдары жонундо” мыйзамынын, АРИС тин АИД-3 долбоорунун талаптарынын негизинде томонку иш чаралар откорулду:

- Ар бир айылдарда маалымат жыйындары откорулуп, жумушчу топтун мучолору тандалып алынды;

- Айылдардын чогулуштарынын чечиминин негизинде АО буйругу менен 9 мучодон турган жумушчу топ тузулду;

- Ар бир айылдарда 5 турдуу фокус-топтор откорулуп, жер-жерлердин койгойлору эл менен биргеликте аныкталып, АО денгээлинде койгойлор приоритетештирилди;

- АА стратегиялык онугуу планын иштеп чыгуу учун коомчулуктун, айыл окмотунун кызматкерлери, АК депутаттары учун окуулардан отушуп, жыйынтыгында ушул документ даярдалып чыгылды;

Аймакты онуктуруу приоритеттуу багыттары, милдеттери жана

стратегияны ишке ашыруунун пландары:

Бул стратегияны ишке ашыруу жергиликтуу оз алдынча башкаруу органдарына мыйзам тарабынан бекитилген милдеттеринин, укуктарынын негизинде жана АРИСтин АИД-3 долбоорунун социалдык мобилизациялоо иш-чараларынын жыйынтыгында тандалып алынган приоритеттуу койгойлорду чечуу учун бир нече иш-чаралардан турган долбоорлорду ишке ашырууга багытталат.

Приоритеттерди тандоо критерийлери:

- Айыл аймактын жалпы тургундары учун маанилуулугу;

- Копчулуктун пайдалануу мумкунчулугу;

- Узак моонотко кызмат кылуусу;

- Тез арада чечууну талап кылган, учурдагы актуалдуулугу;

- Аткаруу учун реалдуу шарттар;

- Калктын жашоо-шартына тийгизген он таасири;

- Копчулуктун колдоосу;

Кыргыз-Ата айыл ъкмът\н\н 2018-2020-жылдарга иш планы

№	Милдеттери:	Иш-чаралар			Мооноту
1	Котормо-Акбулак-Кыргыз-Ата жолун асфальттоо	- Керектоо тех.документтерди даярдоо - Жолдун долбоорун иштеп чыгуу - Ички жана сырткы мумкунчулукторду эске алып сметасын тузуу - Жамааттын салымын камсыз кылуу - Асфальттоо иштерин жургузуу			Август- сентябрь, 2018 2018-жыл
2	Имама-Ата-1, Арал-2, Ой, Токток-Булак калктуу кошунтар-дагы , Борко айылынын Манас Ата къчъс\нъ бардыгы 22км жолго шагал тогуу	- Жалпы чыгымдарга жараша элдин салымын, бюджеттин салымын болуштуруу - Жашоочулардан козомолдоочу топ тузуу - Ондоо-сурдуруу, пландоо иштерин аткаруу			Июнь-Ноябрь 2018-жыл, Май-июнь 2018-ж.
3	Жолду бузуп жаткан арыктарды тазалоо	- Айыл башчылар, кочо комитеттери менен биргеликте кожолук башчыларына тушундуруу иштерин жургузуу - “Улгулуу кочо” конкурсун уюштуруу аркылуу жамааттардын жоопкерчилигин жогорулатуу			Дайыма Ар жылдын жыйынтыгы менен
4	Абдраим, К. Каримбердиев, А. Бодоев къчълър\нъ тротуар куруу, латок чыгаруу	Керект\\ тех.документтерди даярдоо - тротуар, латоктун долбоорун иштеп чыгуу - Ички жана сырткы мумкунчулукторду эске алып сметасын тузуу - Жамааттын салымын камсыз кылуу			2018-жыл
5	Кыргыз-Ата айыл аймагына кире беришине арка куруу	Керект\\ тех.документтерди даярдоо - Ички мумкунчулукторду эске алып сметасын тузуу - Жамааттын салымын камсыз кылуу			2018-жыл
6	Айыл аймагындагы “Съгът” каналына “Г” образный латок алмаштыруу, “Шамай” каналын капиталдык ремонттон чыгаруу.	Керект\\ тех.документтерди даярдоо - латоктун долбоорун иштеп чыгуу - Ички мумкунчулукторду эске алып сметасын тузуу - Жамааттын салымын камсыз кылуу			2018-2019-жылдар
7	Борко айылындагы “Борко”лицейин капиталдык ремонттоо		- Керектуу документтерди даярдоо - Сметасын эсептеп чыгуу - Жергиликтуу бюджеттен каражат кароо, жамаат менен салымдарды макулдашуу, б\ткър\\			2018-жыл
8	С. Токторов атындагы орто мектебинин башталгыч класстар окуучу имаратынын чатырын капиталдык ремонттоо		- Керектуу документтерди даярдоо - Сметасын эсептеп чыгуу - Жергиликтуу бюджеттен каражат кароо, жамаат менен салымдарды макулдашуу, б\ткър\\			2018-жыл
9	К. Каримов орто мектебинин жаёы курулушуна иш кагаздарды даярдоо		- Керектуу документтерди даярдоо - Сметасын эсептеп чыгуу - Жергиликтуу бюджеттен каражат кароо, жамаат менен салымдарды макулдашуу, б\ткър\\			2019-жыл
10	Курак Тектир орто мектебинин жаёы курулушуна иш кагаздарды даярдоо		- Керектуу документтерди даярдоо - Сметасын эсептеп чыгуу - Жергиликтуу бюджеттен каражат кароо, жамаат менен салымдарды макулдашуу, б\ткър\\			2018-жыл
11	Тажибай атындагы орто мектебинин эшик-терезелерин пластикке алмаштыруу		- Керектуу документтерди даярдоо - Сметасын эсептеп чыгуу - Жергиликтуу бюджеттен каражат кароо, жамаат менен салымдарды макулдашуу, б\ткър\\			2018-жыл
12	Котормо айылындагы бакчаны капиталдык ремонттоо		- Керектуу документтерди даярдоо - Сметасын эсептеп чыгуу - Жергиликтуу бюджеттен каражат кароо, жамаат менен салымдарды макулдашуу, б\ткър\\			2018-жыл
13	Ак-Булак айылындагы “Кызгалдак-Ак-Булак”балдар бакчасын капиталдык ремонттон чыгаруу		- Керектуу документтерди даярдоо - Сметасын эсептеп чыгуу - Жергиликтуу бюджеттен каражат кароо, жамаат менен салымдарды макулдашуу			2018-жыл
14	Ак-Булак айылынын Ой участкасына, Борко жана Кътърмъ айылдарына кошумча жаныдан бала бакча куруу		- Керектуу документтерди даярдоо - Сметасын эсептеп чыгуу - Жергиликтуу бюджеттен каражат кароо, жамаат менен салымдарды макулдашуу			2018-2020-жыл
15	Кыргыз-Ата айылында “Жылдызча” балдар бакчасына кошумча курулуп жаткан 100 орундуу балдар бакчасын б\ткър\\		- Чатырын жабуу - Ички-тышкы курулуш монтаждоо иштерин аткаруу - Мебелдерди алуу - Жумшак инвентарларды сатып алуу; - Тапшырууга даярдоо.			2018-жыл
16	Айыл ъкмът\н\н бардык мектептерин БУУнун тамак-аш проектисине ъткър\\		-Керектуу документтерди даярдоо - Жергиликтуу бюджеттен каражат кароо, жамаат менен салымдарды макулдашуу			2018-2020-жылдар
17	К\нъскана, кайра иштет\\ч\ цехтер, мъмъ-жемиш кургатуучу цехтерди ар бир айылга курдуруу			- Долбоорлорду т\з\\ жана Кыргыз-Орус ън\кт\р\\ фондуна ъткър\\; - Долбоорлорду ишке ашыруу	2018-жыл 2018-2020-жыл
18	Дыйкандарды таза уроон (буудай, жугору, картошка, пияз, сабиз) менен камсыз кылууга комоктошуу			- Жеткиликтуу уроончулук чарбаларын уюштуруу - Дыйкандарга жаны технологиялар, жанылыктар боюнча маалымат жеткирууну жолго коюу	4 а/чарба кооперативи тузулду - Дайыма
19	Мал чарбачылыкта асыл тукумдуу малдарды остурууго шарт тузуу			- Багуу, кароо боюнча окууларды, кенеш берууну уюштуруу (АРИСтин долбооруна активдуу катышуу) - Чарбаларда ассимиляция пунктарын ачууга колдоо корсотуу	2018-2020-ж.
20	Жеке ишкердуулукту онуктуруу			- Ишкерлер учун жергиликтуу кызматтарды жеткиликтуу кылуу (интернет, СМИ) - Салыктар боюнча женилдиктерди бекитип беруу; - Жаны ишканалар ачуу учун жергиликтуу коммуникацияны жакшыртуу (жол, суу, электр.энергиясы, дукондор, кызмат корсотуучу жайлар); - Жергиликтуу чарбалык субъектилер жонундо маалымат чогултуу (дыйкан чарбалар, уйлордо иштеп жаткан кичи цехтертерде ондурулгон продукциялар ж-до)	2018-2020-жылдар
21	Иштеп жаткан ишканалардын кенейтуу			- Иштоо учун тоскоол болуп жаткан кагаз иштерин женилдетуу; - Ондургон продукцияга суроо-талаптын кобойтууго комоктошуу; -Оздоштурулгон жерлердин описин тузуу; - Ишканалардын ишмердуулугуно, коломуно жараша миграция аркылуу жумушсуздарды окутуу	2018-2020-жылдар
22	Жаныдан ачылып жаткан ишканаларды ачууга колдоо корсотуу			-Онуктуруу программаларын тузууго жардам беруу -Бизнеске байланышкан буйрук, инструкция, жоболорду, эрежелерди топтоп бир адисти жооптуу кылып бекитуу - Бизнести онуктуруу боюнча колдонмо же справочник тузуу	2018-2020-жылдар
23	Жаны ишкерлерди тартуу			- Жергиликтуу ресурсдар жонундо ММК, бизнес форумдарда маалымат тараттуу - Жергиликтуу оз ара жардамдашуу топтору, озун-озу жумуш м-н камсыз кылган топ ж-до маалымат чогултуу - Аймактын чарбалык ишмердуулугу боюнча коргозмо-презентация жасоо - Негизги ресурсдар боюнча кыскача резюме даярдоо; - Кызыкдар тараптар менен мумкунчулуктор, керектоолор боюнча талкуу, суйлошуулорду откоруу жана пландарды талкуулоо; - Жер ресурсдарынын категориясы, баасы, ага жеткиликтуу коммуникация ж-до так маалымат чогултуу -Жумушчу-кадрлар боюнча маалымат базасын тузуу; - Аймактагы бар, иштетилбей турган муниципиалдык имараттарды акционердик капитал катары кошуу - Кепилдик фондорду тузуу (кредиттерди алууга комоктошуу)	2018-2020-жылдар
24	Бренд боло турган продукцияларды тандоо			- Аймактын озгочолонгон продукциясынын аталышын ыйгаруу; - ММК аркылуу маалымат таратуу; - Рекламалоо, жайылтуу иш-чараларын иштеп чыгуу - Жаны идеялардын конкурсун уюштуруу - Коп продукция ондургон, жаны иш орундарын тузгон, бюджетке салым кошкон ишкерлердин конкурсун уюштуруу	2017-жылдын жыйынтыгы менен айыл аймак боюнча конкурс жарыялоо
25	Айыл аймагында “Таза суу” боюнча долбоорлорду б\ткър\\			- Керект\\ тех.документтерди даярдоо - долбоорду иштеп чыгуу - Ички жана сырткы мумкунчулукторду эске алып сметасын тузуу - Жамааттын салымын камсыз кылуу - Долбоорлорду ишке ашыруу	2018-2019-ж.ж
26	Айыл аймагынын “Шаркыратма” участкасына 1000 Квт. Мини ГЭС куруу			- Керект\\ тех.документтерди даярдоо - долбоорду иштеп чыгуу - Ички жана сырткы мумкунчулукторду эске алып сметасын тузуу - Жамааттын салымын камсыз кылуу - Долбоорлорду ишке ашыруу	2018-жыл
27	Орто Мечиттин аймагына, айыл ъкмът\н\н административдик аймагына кичи футбол аянтчаларын куруу			- Керект\\ тех.документтерди даярдоо - долбоорду иштеп чыгуу - Ички жана сырткы мумкунчулукторду эске алып сметасын тузуу - Жамааттын салымын камсыз кылуу - Долбоорлорду ишке ашыруу	2018-2020-ж.ж
28	Жабык бассейнди ишке киргиз\\			- Керект\\ тех.документтерди даярдоо - долбоорду иштеп чыгуу - Ички жана сырткы мумкунчулукторду эске алып сметасын тузуу - Жамааттын салымын камсыз кылуу - Долбоорлорду ишке ашыруу	2018-2020-ж.ж
29	Айыл аймагынын Таш-Булак айылына ЭЭЗ куруу			- Керект\\ тех.документтерди даярдоо - долбоорду иштеп чыгуу - Ички жана сырткы мумкунчулукторду эске алып сметасын тузуу - Жамааттын салымын камсыз кылуу - Долбоорлорду ишке ашыруу	2018-2020-ж.ж
30	Айыл аймагына къп кабаттуу \йлърд\ куруу, аймакка шаар статусун алуу			- Керект\\ тех.документтерди даярдоо - долбоорду иштеп чыгуу - Ички жана сырткы мумкунчулукторду эске алып сметасын тузуу - Жамааттын салымын камсыз кылуу - Долбоорлорду ишке ашыруу - Статус боюнча керект\\ документтерди даярдоо	2018-2020-ж.ж
31	Кыргыз-Ата айыл ъкмът\н\н имаратын капиталдык ремонттоо			Керект\\ тех.документтерди даярдоо - долбоорду иштеп чыгуу - Ички мумкунчулукторду эске алып сметасын тузуу - Долбоорлорду ишке ашыруу	2020-жыл
32	Кыргыз-Ата айыл аймагындагы К\нгъй, Кара-Жар жайыттарына кургакчылыкка чыдамдуу мъмъ-дарактарды эг\\ жана тосмо тосуу			- Керект\\ документтерди даярдоо - долбоорду иштеп чыгуу - Жамааттын салымын камсыз кылуу - Долбоорлорду ишке ашыруу	2019-2020-ж.ж.
33	Ак-Булак айылына айылдык клуб куруу			- Керект\\ тех.документтерди даярдоо - долбоорду иштеп чыгуу - Ички жана сырткы мумкунчулукторду эске алып сметасын тузуу - Жамааттын салымын камсыз кылуу - Долбоорлорду ишке ашыруу	2019-2020-жыл

Кыргыз-Ата айылдык

кенешинин катчысы Ж. Нурматов