Көк-Жар айылдык кеңешинин 2017-жылдын

___-__________ №________токтому менен

бекитилди.

Көк-Жар айылдык кеңешинин

төрагасы: Н. Туманов.

Көк-Жар айыл өкмөтүнүн 2018-2022-жылдарга карата инвестициялык жана өнүгүү программасы.

Кириш сөз

Көк-Жар айыл өкмөтүнүн 2018-2022-жылдарга социалдык-экономикалык өнүгүүсүнүн программасы «Кыргыз Республикасынын 2018-2022-жылдарга туруктуу өнүгүү стратегиясына» негиз айыл аймагында тездетилген экономикалык өсүштү жана социалдык жактан камсыздоочу программа болуп эсептелет.

Программа Кыргыз Республикасынын Улуттук Кеңеши тарабынан сунушталып, Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши тарабынан жактырылып, Кыргыз Республикасынын Президентинин Жарлыгы менен кабыл алынган «Кыргыз Республикасынын 2018-2022-жылдарга туруктуу өнүгүү стратегиясында» камтылган экономикалык өнүгүүсү жана элдик жашоо абалын жакшыртуу боюнча койгон тапшырмаларында белгиленген 17 негизги багытка таянуу менен айыл аймагындагы колдо бар ресурстарга , ж.б экономикалык потенциалдарга негизделүү менен иштелип чыгылды.

Айыл аймагыбыздын экономикалык өнүгүүсүнүн негизги багыты болуп агрардык секторду өнүктүрүү, башкача айтканда айыл чарбасында өндүрүлгөн продукциялардын көлөмүн арттыруу максатында айдоо жер аянттарын натыйжалуу пайдалануу менен түшүмдүүлүктү көтөрүүгө, мал чарбачылыгында малдардын башын арттырууга эмес, алардын асылдуулугун арттырууга, өндүрүлгөн продукцияларынын сапатын дүйнөлүк стандартка ылайыкташтырып кайра иштетүүгө жетишүү болуп эсептелет. Бул тапшырмаларды чечүү үчүн ички потенциалдарды ишке киргизүү менен сырткы жана ички инвестицияларды тартуу, айыл чарба продукцияларды кайра иштетүүчү ишканаларды көбөйтүү аркылуу ар түрдүү багыттагы айыл чарба кооперативдерди уюштуруу жолу менен чечүүгө багытталат.

Ал эми, экинчи багыт болуп эсептелинген өнөр жайында болсо токтоп турган ишканаларды кайра иштетүү, кошумча жаңы өнөр жай ишканаларын ишке киргизүү менен тоо кен тармагында айыл өкмөтүнүн болгон мүмкүнчүлүктөрүнөн кеңири пайдалануу менен негизги күч сырткы жана ички инвестицияларды тартууга багытталмакчы. Бул багытта, алдынкы технологоиялар менен камсыздалган жаңы ишканаларды курууга өзгөчө көңүл бурулмакчы. Калктын өнөр жай тармагында аракеттенген ишкерлерге да ар тараптан колдоо көрсөтүү жагы айыл өкмөтүнүн негизги милдеттеринин бири болуп калмакчы.

Базар экономикасынын шартында мамлекеттик жана жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары менен биргеликте айыл аймагынын экономикасын көтөрүүнүн приоритетүү багыттары болуп эсептелген бизнестин бардык түрлөрүнө, кичи жана орто бизнестин өнүгүшүнө жагымдуу шарттарды түзүү багытында ишкердүүлүктүн жакшыруусуна бөгөт койгон административдик барьерлерди жок кылууга өзгөчө көңүл бөлүнмөкчү.

Социалдык тармакта 2022-жылга чейин калкты социалдык жактан коргоо боюнча түзүлгөн стратегиалык пландардын негизинде иштер жүргүзүлөт. Бул багытта биринчи кезекте калкты жумуш менен камсыз кылуу үчүн жаңы жумушчу орундарды түзүүгө, айыл аймагындагы жаштарды патриоттуулукка тарбиялоо, мектептердин жана мектепке чейинки мекемелердин базаларын чыңдоого багыт берүүгө, саламаттыкты сактоо тармагында калктын ден соолугун чыңдоодо саламаттыкты сактоо мекемелеринин ишин жакшыртууга өзөгөчө көңүл бурулат. Өзгөчө билим берүү жана саламаттыкты сактоо тармактарына керектүү адистер менен камсыздоо үчүн жогорку окуу жайлары менен тыгыз байланышта иш алып барылат.

Ошондой эле,айыл аймагындагы айылдарда инфраструктураны жакшыртуу, менен калкты байланыш кызматы менен тейлөөнү, ички жолдорду оңдоо жана транспорт катнаштарын жакшыртуу, үзгүлтүксүз электр энергиясы менен камсыздоо багытында натыйжалуу иш аракеттер көрүлмөкчү. Жогоруда белгиленгендердин негизинде Айыл аймагыбыздын 2018-2022-жылдарга социалдык-экономикалык өнүгүү программасын турмушка ашырууну башкы багыттары болуп:

-Айыл аймагында айдоо жерлерди натыйжалуу пайдалануу менен өндүрүлгөн айыл чарба продукцияларынын сапатын жакшыртуу жана алардын көлөмүн арттыруу;

-Кошумча өнөр жай ишканарын ачуу менен бир катарда токтоп турган ишканаларды жандандыруу жана өнөр жай ишканаларынын продукцияларынын көлөмүн көбөйтүүгө жетишүү.

-Айыл аймагынын киреше булактарын көбөйтүү чараларын көрүү менен өзүн-өзү камсыздоонун көрсөткүчтөрүн жогорулатууга жетишүү;

- Айыл чарба продукцияларнын кайра иштетүүчү чакан ишканаларды куруу, тоо кен тармагындагы мүмкүнчүлүктөрдөн кеңири пайдалануу жолу менен кошумча жумушчу орундарды түзүүгө жетишүү;

2

-Айылдардын инфраструктурасын (жол, таза суу, эл. энергиясы менен тейлөө ж.б) социалдык-маданий багыттагы обьектилердин иштөө шарттарын жакшыртууга жетишүү.

-Соода жана тейлөө маданиятын жогорулатуунун чараларын көрүү.

-Ички жана тышкы инвестициаларды тартуунун көлөмүн арттыруу.

-Эс алуучу жайларда элди тейлөө жагын жакшыртуу.

-Мектептердин жана мектепке чейтинки мекемелердин базаларын чыңдоо, билим берүүнүн сапатын жакшыртуу, тарбиялык иштердин жана балдардын билим деңгээлин көтөрүүнүн чараларын көрүү.

-Саламаттыкты сактоо тармагындагы мекемелеринин ишин жана медициналык тейлөөнү жакшыртуу чараларын көрүү болуп эсептелмекчи.

1.Айыл чарба тармагында:

Көк-Жар айыл өкмөтүнүн 2018-2022-жылдарда экономикалык өнүгүүсүндөгү түпкүлүктүү багыт-бул, айыл аймагындагы айдоо жерлерин натыйжалуу пайдалануу менен алардын көлөмүн арттыруу болуп эсептелинет. Ал үчүн айыл чарба продукцияларын өндүрүүнү көбөйтүүнүн негизги булактары болгон сугат жерди которуштуруп айдоо, асылдуулугун арттыруу үчүн көп жылдык өсүмдүктөрдү айдап себүүгө жетишүү зарыл. Акыркы жылдарда жердин асылдуулугунун төмөндөшүнөн улам дыйкандар айыл чарба эгиндеринен мол түшүм ала албай келе жатат.

Ноокат районунда илгертен бери эле тамекичилик тармагы негизги тармак болуп эсептелип,убагында райондо тамеки өндүрүүнүн көлөмү 14 миң тоннага чейин жетсе, Көк-Жар айыл өкмөтү анын 5 миң тоннасын өндүргөн. Кийинки мезгилдерде сатып алуучулар тарабынан тамекинин баасынын төмөн болушунун натыйжасында , атаандаштыктын жоктугунан тамеки өндүрүүнүн көлөмү кескин төмөндөп кетти.

2012-жылы райондун тамекичилери бар болгону 3098 тонна тамеки өндүргөн болсо, Көк-Жар айыл өкмөтүнүн дыйкандары болгону 150 тонна тамеки өндүргөн. Бул айыл чарбасындагы мамлекетке киреше берүүчү бирден –бир тармак болуп эсептелген тамекичилик тармагында да өзгөчө маани берүүнү талап кылат. Мындан сырткары айыл аймагында учурда мөмөлүү бак –дарактар көп эгилип, аны сатуу,экспорттоо жагы талап кылынат. Ошондуктан бул багытта кайра иштетүүчү (сок чыгаруучу, кургатылган мөмө жемиштерди иштетүүчү) цехтерди курууну колго алуу зарыл.

Жердин асылдуулугун арттыруу, жерди үнөмдүү пайдалануунун бирден бир жолдору жөнүндө «Кыргыз Республикасынын 2018-2022-жылдарда туруктуу өнүгүү стратегиясында» белгиленген ар түрдүү багыттагы айыл чарба кооперативдерин түзүү, үрөөнчүлүк чарбаларынын санын көбөйтүү болуп эсептелинет. Айыл аймагында жерлерди агротехникалык эрежелердин негизинде иштетүү үчүн агротехникалык талаптарга жооп бербеген, эскилиги жеткен техникаларды жаңылоо зарылчылыгы турат. Айыл аймагында 2022-жылга чейин тийиштүү жерлерде заманбап техникалык жактан тейлөөчү сервистерди ачуу милдети турат. Бүгүнкү күндө суу жетпеген, кайрак жерлерди өздөштүрүү «Кыргыз Республикасынын 2018-2022-жылдарда туруктуу өнүгүү стратегиясында» белгиленген Жийде айылындагы Абылгазы өрөөнүнө сугат суу алып баруучу каналдын курулушуна ар тараптан көмөктөшүү менен 300 гектардан ашуун жерге суу чыгаруу милдети турат. Сарыкаңды айылындагы Кашка, Алашан айылындагы Нооруке участкаларындагы сугат суу танкыс болгон жерлерге тамчылатылып сугаруу методун колдонууну менен мөмөлүү бак-дарактарды отургузуу зарылдыгы келип чыкты.

Бул алдыңкы тажрыйбаны 2018-2022- жылдарда башка айылдарга да кеңири жайылтуу милдети турат. Ошону менен бир катарда мөмө-жемиштерди экспортко алып чыгуу маселеси да жандандырууну талап кылат.

Ошондой эле айыл калкын үзгүлтүксүз жайы кышын, жашылчалар менен камсыздоо максатында заманбап күнөсканаларды куруу аны элге алып чыгуу милдеттери турат.

Айыл чарба продукцияларын кайра иштетүүчү ишканаларды куруу, эт, сүт багытындагы малдардын санын көбөйтүү , малдарды асылдаштыруу, айыл калкын эт , жумуртка менен камсыздоодо тоок фермаларын көбөйтүү милдеттери турат. Мал чарбачылыгынан алынуучу продукциялардын көлөмүн арттырууда малдардын баш санын өстүрүүгө басым жасалбастан алардын асылдуулугун арттыруу, малдардын ар түрдүү ооруларына каршы күрөшүү, тоют базасын чыңдоо, жайыттарды рацианалдуу пайдалануу милдети турат. Малдардын асылдуулугун арттыруу багытында азыркы учурда айыл аймагыбызда малдарды атайын жасалма жол менен уруктандыруучу пунктары ачылып, иштер жүргүзүлүп жатат. Бирок, келечекте жалаң гана кара малдарды эмес майда жандыктарды да асылдандыруу жумуштары турат. М: таза кандуу кочкорлордун, текелердин породаларын алып келип асылдандыруучу чарбаларды түзүү.

Мындан сырткары малдардын ар түрдүү ооруларына каршы профилактикалык иштерди күчөтүүнү колго алуу менен малдарга жеңил операцияларды жасай турган атайын пунктарды ачууну жолго коюу. Ветеренардык аптекаларды ачуу менен , андагы дары-дармектердин сапатына көңүл буруу, ветеренардык адистерди даярдоо, окутуу жана мал чарбачылыгы багытында чет элдик инвесторлор менен ар кандай долбоорлорду алып баруучу адистерди даярдоо боюнча иш-чараларды алып баруу милдети турат.

Жасалма көлдөрдү уюштуруу менен балык өстүрүүнү колго алуу, өзүбүздөгү жаратылыш шартынан пайдаланып бал аарычылыкты өнүктүрүү милдети турат. Ошондой эле кара малдын, жандыктардын терилерин жүндөрүн, кайра иштетүүчү чакан ишканаларды ачуу зарылчылыгы бар.

Бүгүнкү күндө айыл чарба эгиндерин сугат суу менен камсыздоодо орчундуу маселелер каралууда. Ички сугат каналдарын , чарбалар аралык каналдарды талапка ылайык келтирүү маселелери турат.

3

Айыл чарба эгиндеринин дүң жыйымы жана алардын божомолу боюнча маалымат.:

№	Айыл чарба эгиндеринин түрлөрү.	Жалпы жыйылган дүң жыйым. (тонна)
		2018-ж	+ -	2019-ж	+ -	2019-ж	2020-ж	+ -	2020-ж	2021-ж	+ -	2022-ж	+-
1	Бардык дан	8747	14.5	8753	6	8753	8757	4	8757	8827	70	8847	20
2	А.и кылкандуу дан	3087	10.5	3091	4	3091	3092	1	3092	3127	35	3129	2
3	Буудай	5281	7.5	2815	5	2815	2815.5	0.5	2815.5	2850	34.5	2859	9
4	Арпа	277	3.0	276	-1	276	276.5	0.5	276.5	277	0.5	279	2
5	Жүгөрү	5660	4.0	5662	2	5662	5665	3.0	5665	5700	3.5	5709	9
6	Картошка	3465	4.7	3462	-3	3462	3460	-2	3460	3455	-5	3458	3
7	Жашылча	3265	1.0	3266	1	3266	3268	+2	3268	3300	32	3315	15
8	Тамеки	-	-	-		-	-		-	-		-
9	Мөмө-жемиш	2440	7.4	2445	5	2445	2450	5	2445	2460	10	2475	15
	Мал чарбасы:
1	Эт	1037	0.2	1037.5	0.5	1037.5	1038	0.5	1038	1038.5	0.5	1041.6	3.1
2	Сүт	3597.5	1.3	3598	0.5	3598	3598.5	0.5	3598.5	3599	0.5	3612	13
3	Жумуртка	517	1.3	517.5	0.5	517.5	517.7	0.2	517.7	517.9	0.2	519.8	1.9
4	Жүн	22.3	1.0	22.5	0.2	22.5	22.6	0.1	22.6	22.7	0.1	22.9	0.2

№	Айылдар дын аталышы	Жүгөрү дан
		Алынган жалпы дүң түшүм (тонна)
		2018-ж	+-	2019-ж	+-	2019-ж	2020-ж	+-	2020-ж	2021-ж	+-	2022-ж	+-
1	Жийде	1425.5	-	1225.5		1225.5	1300	74.5	1300	1241	-59	1245	3
2	Борбаш	980.3	1.0	1180.3		1180.3	1150	-30.3	1150	1205	55	1200	-5
3	Көк-Жар	860.4	-	905.4		905.4	955	49.6	955	887	-68	880	-7
4	Сарыкаңды	790.6	1.0	780.3		780.3	735	-45.3	735	810	75	812	2
5	Каранай	778.6	1.0	750.5		750.5	720	-30.5	720	807	87	812	4
6	Алашан	824.6	1.0	820.0		820.0	805	-15	805	750	-55	700	-50
7	ССПК
8	Жалпы	5660	4.0	5662	2	5662	5665	3	5665	5700	35	5649	-51

4

№	Айылдардын аталышы	Картошка
		Алынган жалпы дүң түшүм (тонна)
		2018-ж	+-	2019-ж	+-	2019-ж	2020-ж	+-	2020-ж	2021-ж	+-	2022-ж	+-
1	Жийде	750.5	-98	868	117.5	868	740.5	127.5	740.5	770	29.5	775	5
2	Борбаш	807.0	50.3	795.5	-11.5	795.5	720.0	-75.5	720.0	801.7	81.7	805	5
3	Көк-Жар	503	8.6	410	-93	410	550.0	140	550.0	490.5	-59.5	487	-2.5
4	Сарыкаңды	470.5	37.7	508.5	38	508.5	525.5	17	525.5	505.7	-19.8	500.7	-5
5	Каранай	510	-16.7	455	-55	455	403.0	-52	403.0	480.5	77.5	487.5	7
6	Алашан	419.0	17.8	425	6	425	521	96	521	406.6	-114.4	409.7	3.1
7	ССПК	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
8	Жалпы	3465	4.7	3462	-3	3462	3460	-2	3460	3455	-5	3464.9	9.9

№	Айылдардын аталышы	Жашылча
		Алынган жалпы дүң түшүм (тонна)
		2018-ж	+-	2019-ж	+-	2019-ж	2020-ж	+-	2020-ж	2021-ж	+-	2022-ж	+-
1	Жийде	750,5	-20,3	631,3	-119,2	631,3	720,5	89,2	720,5	686,6	-33,9	684.6	2
2	Борбаш	803,7	168,5	795,7	-8	795,7	800,2	4,5	800,2	795,4	-4,8	794	-1.4
3	Көк-Жар	480	-38,4	503,5	23,5	503,5	495,9	-7,6	495,9	510, 5	14,6	511.6	1.1
4	Сарыкаңды	501,0	78,6	550	49	550	410,8	-139,2	410,8	444	33,2	448	4
5	Каранай	450,2	15,5	405	-45,2	405	457,2	52,2	457,2	458,0	0,8	459.0	1
6	Алашан	279,6	-202,9	380,5	100,9	380,5	383,4	2,9	383,4	405,5	22,1	405.9	0.4
7	ССПК
8	Жалпы	3265	1,0	3266	1,0	3266	3268	2	3268	3300	32	3303.1	3.1

	Айылдар дын аталышы	Мөмө-жемиш
		Алынган жалпы дүң түшүм (тонна)
		2018-ж	+-	2019-ж	+-	2019-ж	2020-ж	+-	2020-ж	2021-ж	+-	2022-ж	+-
1	Жийде	625	14.5	743.6	118.6	743.6	750.0	6.4	750.0	710.5	-39.5	705.6	-4.9
2	Борбаш	580	3.4	510	-80	510	500.0	-10	500.0	480.3	-19.7	478	-2.3
3	Көк-Жар	205	5	190	-15	190	207.5	17.5	207.5	250.5	43	252.5	2
4	Сарыкаңды	201	-69.5	180.7	-20.3	180.7	175.5	-5.7	175.5	180.0	5	184	4
5	Каранай	513.5	53.2	520.5	7	520.5	505.2	-15.3	505.2	528.7	23.5	529.8	1.1
6	Алашан	305.5	0.8	300.2	-5.3	300.2	312.3	12.1	312.3	310.0	-2.3	308.0	-2
7	ССПК
8	Жалпы	2440	7.4	2445.0	5	2445.0	2450	5	2450	2460	10	2457.9	-2.1

5

№	Айылдардын аталышы	Бахча
		Алынган жалпы дүң түшүм (тонна)
		2017-жыл	2018-ж	+-	2018-жыл	2019-жыл	+-	2019-жыл	2020-жыл	+-	2020-жыл	2021-жыл	+-
1	Жийде	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
2	Борбаш	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
3	Көк-Жар	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
4	Сарыкаңды	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
5	Каранай	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
6	Алашан	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
7	ССПК	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
8	Жалпы	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-

Көк-Жар айыл өкмөтүнүн аймагында 2018-2022-жылдарда малдардын баш санынын өсүү божомолу:

№	Малдардын аталышы	Малдардын баш саны, жылдар боюнча.
		2018-ж	+-	2019-жыл	+-	2019-жыл	2020-жыл	+-	2020-жыл	2021-жыл	+-	2022-ж	+-
1	Кара мал	4058	+62	4124	+66	4124	4200	+76	4200	4275	+75	4345	+70
2	Жылкы	579	-46	579	0	579	592	+13	592	630	+38	660	+30
3	Кой-эчки	7818	+42	8075	+25	8075	8285	+210	8285	8455	+170	9112	+657
4	/й канаттуу лары	8059	+37	8305	+24	8305	8550	+245	8550	8815	+265	8980	+165

№	Айылдар дын аталышы	Кара малдардын баш саны
		2018-ж	2018-жыл	2019-жыл	+-	2019-жыл	2020-жыл	+-	2020-жыл	2021-жыл	+-	2022-ж	+-
1	Көк-Жар	398	398	400	+2	400	420	+20	420	426	+6	432	+6
2	Борбаш	424	424	430	+6	450	455	+5	455	459	+4	465	+6
3	Каранай	371	371	380	+9	381	389	+8	389	410	+21	445	+35
4	Сарыкаңды	319	319	329	+10	329	336	+7	336	346	+10	358	+12
5	Жийде	699	699	710	+11	710	715	+5	715	720	+5	728	+8
6	Алашан	338	338	345	+7	340	345	+5	345	400	+55	456	+56
7	Жалпы	2549	2549	2594	+45	2594	2660	+66	2660	2761	+101	2884	+123

№	Айылдар дын аталышы	Жылкылардын баш саны
		2018-ж	+-	2019-жыл	+-	2019-жыл	2020-жыл	+-	2020-жыл	2021-жыл	+-	2022-ж	+-
1	Көк-Жар	86	+10	80	-6	80	82	+2	82	88	+6	90	+4
2	Борбаш	83	+34	79	-4	79	80	+1	80	86	+6	89	+3
3	Каранай	96	-18	89	-7	89	93	+4	93	98	+5	101	+3
4	Сарыкаңды	82	+12	63	-19	63	67	+4	67	75	+7	80	+5
5	Жийде	132	+16	129	-3	129	131	+2	131	138	+7	145	+7
6	Алашан	100	+11	96	-4	96	98	+2	98	105	+7	115	+10
7	Жалпы	579	-46	563	-43	536	551	+15	551	590	+37	620	+30

6

№	Айылдар дын аталышы	Кой-эчкилердин баш саны
		2018-ж	+-	2019-жыл	+-	2019-жыл	2020-жыл	+-	2020-жыл	2021-жыл	+-	2022-ж	+-
1	Көк-Жар	978	-160	1018	+40	1018	1061	-43	1061	1106	+45	1116	+10
2	Борбаш	1402	+97	1435	+33	1435	1486	+44	1486	1534	+48	1568	+34
3	Каранай	1055	+49	1097	-42	1097	1138	+43	1138	1180	+24	1195	+15
4	Сарыкаңды	1320	+138	1365	-45	1365	1401	+41	1401	1442	+41	1468	+26
5	Жийде	1905	+173	1943	+43	1943	1988	+43	1988	2036	+48	2059	+23
6	Алашан	1058	+20	1095	+37	1095	1141	+43	1141	1180	+39	1216	+36
7	Жалпы	7718	+317	7758	+240	7758	8215	+457	8215	8503	+263	8622	+119

№	Айылдар дын аталышы	Эт (тонна)
		2018-ж	+-	2019-жыл	+-	2019-жыл	2020-жыл	+-	2020-жыл	2021-жыл	+-	2022-ж	+-
1	Жийде	254	1,7	215	39	215	228	13	228	228,0		229	+1
2	Каранай	137	0	98	39	98	101	3	101	102,0	+1	108	+6
3	Борбаш	241	1	200	41	200	201	1	201	201,0		201.0
4	Сарыкаңды	162	1	124	38	124	128	4	128	128,0		128.0
5	Алашан	161	1	122	39	122	125	4	125	126,0	+1	127.1	+1.1
6	Көк-Жар	195	1	153.2	41.8	153.2	155.2	2.2	155,2	155,2		155.3	0.1
Х	Көк-Жар аймагы боюнча	1150	5,7	912.2	237.8	912.2	938.3	26.1	938,3	940,5	2,2	948.5	+8

Көк-Жар айыл аймагында 2018-2022-жылдарда мал чарба продукциясын өсүү божомолу:

№	Айылдар дын аталышы	Сүт (тонна)
		2018-ж	+-	2019-жыл	+-	2019-жыл	2020-жыл	+-	2020-жыл	2021-жыл	+-	2022-ж	+-
1	Жийде	692	3,6	816,4	124,4	816,4	886,0	69,6	886,0	928	42	948	+20
2	Каранай	377	2	492,0	115	492,0	563,0	71	563,0	600,5	37,5	634.5	+34
3	Борбаш	660	3	771,0	111	771,0	840,1	69,1	840,1	871,0	30,9	880.1	+9.1
4	Сарыкаңды	440	2	549,4	109,4	549,4	626,0	76,6	626,0	659	33	568	+9
5	Алашан	439	2	556,0	117,0	556,0	628,0	72,0	628,0	665	37	685	+20
6	Көк-Жар	535	3	644,0	109,0	644,0	746,0	102,0	746,0	777	31	799	+22
Х	Көк-Жар аймагы боюнча	3143	16	3828,8	685,8	3828,8	4289,1	460,3	4289,1	4500,5	211,4	4514.6	114.1

Көк-Жар айыл аймагында 2018-2022-жылдарда мал чарба продукциясынын өсүү божомолу:

№	Айылдар дын аталышы	Жумуртка (миң даана)
		2018-ж	+-	2019-жыл	+-	2019-жыл	2020-жыл	+-	2020-жыл	2021-жыл	+-	2022-ж	+-
1	Жийде	130	1	123	7	123	125	2	125	125	0,5	128	3
2	Каранай	70	0	65	5	65	66	1	66	66,0	0	66.0	0
3	Борбаш	124	1	120	4	120	121	1	121	121,5	0,5	121.9	0.4
4	Сарыкаңды	82	0	76	6	76	78	2	78	78,5	0,5	78.9	0.4
5	Алашан	82	0	74	8	74	75	1	75	75,5	0,5	75.8	0.3
6	Көк-Жар	103	0,9	87	16	87	92	5	92	92,0		92.0
Х	Көк-Жар аймагы боюнча	591	2,9	545	46	545	557,0	12	557,0	559,0	2,0	562.6	4.1

7

№	Айылдар дын аталышы	/й канаттууларынын саны
		2018-ж	+-	2019-жыл	+-	2019-жыл	2020-жыл	+-	2020-жыл	2021-жыл	+-	2022-ж	+-
1	Көк-Жар	1151	-24	1195	+44	1195	1263	+68	1263	1325	+62	1405	+80
2	Борбаш	1534	+71	1586	+52	1586	1654	+68	1654	1713	+59	1760	+47
3	Каранай	942	+56	1024	+82	1024	1094	+70	1094	1138	+44	1159	+21
4	Сарыкаңды	1388	+158	1476	+88	1476	1532	+56	1532	1594	+62	1665	+7
5	Жийде	2096	+66	2158	+62	2158	2256	+98	2256	2321	+65	2385	+64
6	Алашан	948	+45	991	+43	991	1064	+63	1064	1115	+51	1165	+50
7	Жалпы	8059	+372	8430	+371	8430	8863	+433	8863	9206	+343	9539	+269

2. Өнөр жай тармагында:

2013-2018-жылдардагы айыл аймагынын социалдык-экономикалык программасынын өзөгүн кайра иштетүү өнөр жай ишканаларын куруу менен кошумча жумушчу орундарды түзүү жана алардан түшкөн кирешелердин көлөмүн арттыруу аркылуу жергиликтүү бюджетте өзүн-өзү каржылоону жогорулатууга жетишүү болуп эсептелет. Айыл аймагында Борбаш айылынын жогору жагындагы адырларда жер семирткич иштеп чыгаруу үчүн чоң завод куруу мүмкүнчүлүгү бар. Мындан сырткары Улуу-Тоо участкасына курулуш цементин иштеп чыгаруу үчүн сырьенун запасы аныкталган. 2018-2019-жылдарга мына ушул участкага күнүнө 3000 тоннага чейинки цемент иштеп чыгаруучу чоң завод куруу пландаштырылган. Бул заводу куруу боюнча «Кыргыз цемент» ЖЧКсы менен иш-аракеттер жүргүзүлүүдө. Сарыкаңды айылынын Улуу-Тоо участкасынан 26 га жер участкасы ажыратылып,тиешелүү документтери даярдалып жатат. 2018-жылдын апрель айларынан завод куруу иштеринин башталышы пландаштырылууда.

Азыркы учурда айыл аймагыбызда мөмө-жемиш бактарынын аянты кеңейип, малдын саны күндөн-күнгө өсүп келе жатат. Бирок бул багытта биздин айыл аймагыбызда мактанаарлык иштер болбой жатат. М: алманын көптүгү боюнча райондо алдыңкы орунда турабыз, бирок аны кайра иштетүүчү бир да чакан ишканалар курула элек. Мына ошондуктан өнөр жай багытында айыл чарба продукцияларын кайра иштетүүчү мөмө-жемиштерди, сүттү кайра иштетүүчү, тээрини,жүндү кайра иштетүүчү цехтерди куруу, мөмө-жемиштерди сактоочу кампаларды жана кургатуучу кичи ишканаларды куруу боюнча иштерди жандандыруу максатында жеке ишкерлерди жана чет элдик донор уюмдарды тартуу милдети турат.

Көк-Жар айыл аймагында 2018- 2022-жылдарда өнөр-жай продукциясынын өсүү көрсөткүчтөрү:

№	Айылдар дын аталышы	Факт 2017-ж	Факт 2018-ж	Факт 2019-ж	факт 2020-ж	Божомол 2021-ж	Божомол 2022-ж
1	Жийде	2,5	3,5	3,8	4	4,3	4.6
2	Каранай				2,3	2.5	2.7
3	Борбаш	2	2,2	2,6	3,1	3,6	3.8
4	Сарыкаңды			1,6	1,8	2,1	2.8
5	Алашан			1,5	1,6	1,9	2.1
6	Көк-Жар	8,8	8,8	9	9,2	9,5	9.6
Х	Көк-Жар аймагы боюнча	12,5	14,5	18,5	22	23,9	25.6

Айыл чарбасы жана өнөр жай тармагында аткарыла турган иштер

№	Долбоорлордун аталышы		Аткаруу мөөнөт төрү	Каржылоо булактары жана көлөмү.		Жалпы смета лык басы (миң сом)	Жаңы жумушчу орду	Аткарууга жооптуулар.
				Сырткы инвестиция	Ички инвестиция
1	Борбаш айылында сүттү кайра иштетүүчү чакан ишкана куруу		2018-19-ж		Жеке ишкерлер	2 млн	5	Айыл өкмөтү, Жеке ишкерлер
2	Жыл ичинде айыл чарба продукциялары менен үзгүлтүксүз камсыз кылуу максатында айылдарда күнөсканаларды курууну уюштуруу		2018-2019-ж.ж.	АРИС	Жеке ишкерлер	2000,0	15	Айыл өкмөтү,жеке ишкерлер
3	Таш майдалоочу, ЖБИ буюмдарын иштеп чыгаруучу чакан завод куруу	2018-2019-ж.ж			Жеке ишкерлер	5 млн	10	Айыл өкмөтү , жеке ишкерлер
4	Көк-Жар айыл аймагындагы айыл дегредацияга учураган жерлерди калыбына келтирүү,органикалык жер семирткичтер менен байытуу багыттарында жана тамчылатып сугаруу иштерин уюштуруу боюнча ФАО долбоорунун алкагында иш-аракеттерди жүргүзүү	2018-2019-ж		БУУнун ФАО долбоору		3500,0	10	Айыл өкмөтү, райондук агрардык өнүктүрүү башкармалыгы
4	Улуу-Тоо участкасына цемент иштеп чыгаруучу чоң завод куруу	2018-2019-ж.		Кыргыз Цемент ЖЧК		5млрд.	300	Айыл өкмөтү Кыргыз цемент
5	Мөмө- жемиштерин кайра иштетүүчү чакан ишканаларды куруу	2018-2022-ж			Жеке ишкерлер	500-20000	20	Айыл өкмөтү ,жеке ишкерлер
6	Мөмө-жемиштерди сактоочу ири кампаларды куруу	2018-19-ж.		ЮСАИД 5 млн	Жеке ишкерлер	10млн	12	Айыл өкмөтү
7	Балык өстүрүүчү чарбаларды, бал аарычылыкты өнүктүрүү	2018-2022-ж.			Жеке ишкерлер	1.5 млн	15	Айыл өкмөтү , балык уулоого кызыккандар

3. Инвестиция тармагы:

Ноокат районунда акыркы жылдарда инвестиция тартууга өзгөчө маани берилип, АРИСтин «Айылдарды инвестициялоо» долбоорунун, АБРдин , ЮСАИД, ПРООН, ЮНИСЕФ, Өнүктүрүү Саясат Институту, Республикалык түрткү берүүчү ,грант, ӨКМ жана жеке ишкерлер тарабынан каржылоо иштери колго алынып алгылыктуу иштер жүргүзүлүүдө.

Көк-Жар айыл аймагында 2018-2022- жылдар аралыгында жогоруда берилген донор уюмардын мүмкүнчүлүктөрүн кеңир колдонуу менен социалдык обьектилердин шартын жакшыртууга жана чакан ишканаларды курууга жана коммуналдык инфраструктураны жакшыртууга багытталмакчы. 2018-19-жылдар ичинде ири көлөмдөгү инвестиция тартуу менен айыл аймагыбызга минералдык жер семирткич жана курулуш материалдарын чыгаруучу , ири көлөмдө цемент чыгаруучу чоң заводдорду куруу эң негизги милдеттердин бири болуп калат.

Инвестициялык долбоолор:

№	Долбоордун аталышы	Аткаруу мөөнөттөрү	Каржылоо булактары жана көлөмү		Жалпы сметалык басы миң сом	Жаңы жумуш орду	Аткарууга жооптуулар
			Сырткы Инв-ция	Ички Инв-ция
1	Көк-Жар айыл аймагына караштуу Сарыкаңды айылындагы «Ак шоола» балдар бакчасынын имаратын кайрадан жаныдан куруу	2018-2022ж		Жергиликтүү бюджет, жеке ишкерлер	20 млн	5	Айыл өкмөтү , жеке ишкерлер
2	Көк-Жар айылына мал союуучу цех ти жандандыруу	2018-2019-ж.ж		Жеке ишкер	450миң	5	Айыл өкмөтү, жекек ишкерлер
3	Көк-Жар айылындагы эс алуу багын реаблитациялоо	2018-2019ж		Жергиликтүү бюджет, Кыргыз Республикасынын туртку беруучу грант	3млн	2	Айыл өкмөтү,
4	Айыл өкмөтүнүн аймагындагы балдар бакчаларынын алдына балдар ойноочу аянтчаларды керектүү эмеректери менен куруу	2018-2020-ж.ж		Жергиликтүү бюджет, жеке ишкерлер	360мин	12	Айыл өкмөтү, жекек ишкерлер

9

5	Жийде айылындагы балдар бакчасынын имаратынын 2-корпусун ремонттоо	2018-2022ж	түрткү берүүчү грант	Жергиликтүү бюджет, жеке ишкерлер	1284,0	7
6	Айыл аймагындагы айылдардын көчөлөрүнө шагыл төшөө	2018-2022-ж		Жергиликтүү бюджет, жеке ишкерлер	600,0	6
7	Сарыкаңды, Каранай, Борбаш айылдарынын көчөлөрүнө түнкү жарыткычтарды орнотуу	2018-2022ж		Жергиликтүү бюджет, жеке ишкерлер	50,0	1
8	Көк-Жар айыл өкмөтүнүн аймагына курулуш иштерине тиешелүү таш майдалагыч цех куруу	2018-2022-ж		Ишкерлер	100	3
9	Жийде айылындагы БАМ участкасына башталгыч класс мектебин ачуу	2018-2022-ж	Республикалык бюджет	Жергиликтүү бюджет, жеке ишкерлер,элдин салымы	25000.0	1
10	Элибизди таза суу менен үзгүлтүксүз камсыздоо максатында ири көлөмдөгү суу резервуарын куруу.	2018-2022-ж	Борбордук Азия суу альянсы	Жергиликтүү бюджет	15 000 000
11	Алашан айылындагы балдардын спорт аянтчасын ремонттоо	2018-2022ж		Жергиликтүү бюджет, демөөрчүлөр	250000	1
12	Алашан айылындагы Б. Матаипов атындагы «Алашан» орто мектебин кайрадан жаны 250 орундуу мектеп куруу	2018-2022-ж		Жергиликтүү бюджет. Демөөрчүлөр, Республикалык бюджет	54000,0
13	Жийде айылынын Ак-Этек участкасына жаны 150 орундуу жаны мектеп имаратын куруу	2018-2022-жылдар		Жергиликтүү бюджет, Республикалык бюджет	46000,0
14	Айыл өкмөтүнүн имаратынын алдындагы аянтчанын кире бериш жерине гүлдөрдү отургузуу,брусчатка куруу	2018-ж		Жергиликтүү бюджет	100000
15	Айыл өкмөтүнүн имаратынын алды жагындагы аянтчага разметкаларды чийүү	2018-ж		Жергиликтүү бюджет	10,0	1
16	Борбаш айылындагы эски чайкананын имаратын балдар бакчасына ылайыкташтырып кайрадан реконструкциялоо	2018-2020-жж	Кыргыз Республикасынын туртку беруучу грант	Жергиликтүү бюджет, демөөрчүлөр	900,0	4
17	Жалпы Көк-Жар айыл аймактагы айылдарындагы жаны конуштарга жаны таза суу түтүктөрүн орнотуу	2018-2022ж	Борбордук Азия суу боюнча альянсы	Жергиликтүү бюджет	1572,0	1
18	Көк-Жар айыл өкмөтүнүн административдик имаратын капиталдык ремонттон чыгаруу	2018-2019-ж.ж.	Кыргыз Республикасынын түрткү берүүчү грант	Крнын түрткү берүүчү гранты, Жергиликтүү бюджет	2932887	1
19	Көк-Жар айыл өкмөтүнүн адмиистративдик имаратынын ичиндеги кичи залды капиталдык ремонттоо	2018-ж	Өнүгүү Саясат Институту	Жергиликтүү бюджет	1100,0	-
20	Таза суу линиясынын резервуарын кеңейтүү, линияларды оңдоо	2018-2019-жж	АРИС, АБР	Жергиликтүү бюджет	3 000,0	1
21	Айылдардагы электр линияларын жаңылоо,КТП менен камсыз кылуу	2018-2022-жж		Жергиликтүү бюджет	15500,0	-
22	Көк-Жар стационардык ооруканасынын канализациясын жаңылоо	2018-2022-жж	АРИС	Жергиликтүү бюджет	32000,0	1
23	Сарыкаңды айылындагы спорттук аянтчаны куруу	2018-2022-жж		Жергиликтүү бюджет	35000,0	1
24	Көк-Жар айылына 100 койкалуу ооруканын имаратынын курулуш иштерин баштоо	2018-22-ж.		Республикалык бюджет	30000
25	Улуу-Тоо участкасына күнүнө 3000 тонна цемент иштеп чыгаруучу чоң завод куруу боюнча иш-аракеттерди алып баруу	2018-2022-ж.	«Кыргыз цемент» ЖЧК	Жергиликтүү бюджет	80000,0	300
26	Маданият орто мектебинин имаратынын курулуш иштерин улантуу боюнча тиешелүү иш-аркеттерди жүргүзүү	2018-2022-ж.		Республикалык бюджет	6800,0	3
27	Каранай толук эмес орто мектебинин жаны 250 орундуу имаратын жаңыдан куруу иштерин республикалык бюджетке киргизүү	2018-22-ж		Республикалык бюджет	4500,0	3
28	Каранай толук эмес орто мектебинин жана Тан нуру балдар бакчасынын айланасын тосмо тосуу менен тосуу	2018-ж	Өнүгүү Саясат Институту	Жергиликтүү бюджет	1110,0	-
29	Б. Матаипов атындагы «Алашан» орто мектебинин имаратын жаңыдан куруу боюнча иш-аракеттерди алып баруу	2018-2022-ж		Республикалык бюджет	5600,0	3
30	Көк-Жар айылына мөмө-жемиштерди сактоочу кампаларды куруу	2018-2022-ж		Жеке ишкер	2000,0	5
31	Көк-Жар айыл аймагындагы скважиналарды калыбына келтирүү боюнча чет элдик инвесторлор менен иш-аракеттерди жүргүзүү	2018-2022ж	Кытай жана Турция мамлекеттеринин гранты		15000,0	9
32	Көк-Жар айыл аймагындагы айыл дегредацияга учураган жерлерди калыбына келтирүү,органикалык жер семирткичтер менен байытуу багыттарында жана тамчылатып сугаруу иштерин уюштуруу боюнча ФАО менен биргеликте иш-аракеттерди жүргүзүү	2018-22-ж	БУУнун долбоору	Жергиликтуу бюджет жана жеке ишкерлер	3500,0	10
33	Айылдардын ички жолдорун оңдоо	2018-19-ж		Жергиликтүү бюджет,демөөрчүлөр	100000,0	-
34	Айылдардын жаңы конуштарына электр трансформаторлорун орнотуу, электр линияларын тартуу	2018-22-ж		Жергиликтүү бюджет	2700000,0	2
35	Сапарбаев каналын капиталдык ремонттон чыгаруу	2018-19ж	Агахан фонду	Республикалык,жергиликтүү бюджет	9500000,0	20
36	Мөмө- жемиштерди кургатуучу кичи цехтерди куруу	2018-2019ж.ж		Жеке ишкерлер	500,0	10
37	Айыл чарба продукциялары менен үзгүлтүксүз камсыз кылуу максатында күнөсканаларды курууну уюштуруу	2018-22-ж	АРИС	Жеке ишкерлер	2000,0	15
38	Балык өстүрүүчү чарбаларды , бал аарычылыкты өнүктүрүү	2018-2019-ж.ж		Жеке ишкерлер	1500,0	3
39	Көк-Жар айылындагы эс алуу сейил багына атракциондорду орнотуу,кошумча реаблитациялоо иштерин жүргүзүү	2018-2022—ж.ж.		Жеке ишкерлер	3000000,0	10
40	Көк-Жар айылындагы соода-сатык базарын кеңейтүү боюнча иш-аракеттерди жүргүзүү	2018-2022-ж.ж.		Жергиликтүү бюджет	50000,0	50
41	Көк-Жар айыл аймагына караштуу Каранай , Сарыканды жана Алашан айылдарындагы бала бакчаларды капиталдык ремонттон откоруу.	2018-22-ж		Жергиликтүү бюджет, Ресбликалык бюджет. Демөөрчүлөр	40000,0	15
42	Көк-Жар айыл аймагына караштуу Каранай, Сарыканды жана Алашан айылдарындагы бала бакчаларды керектүү эмеректер менен камсыз кылуу	2018-2019-ж	Өнүктүрүү саясат институту	Жергиликтүү бюджет, демөөрчүлөр	2000,0
43	Каранай, Борбаш жана Көк-Жар айылдарындагы мектептердеги окуучуларды ыссык тамак аш менен камсыз кылуу учун ашканаларын заман бап эмеректер менен камсыз кылуу	2018-2020-жж	Өнүктүрүү саясат институту, ЮНИСЕФ, ПРООН	Жергиликтүү бюджет	5000,0
44	Көк-Жар Тазалык муниципалдык ишканасынын ишин жандандыруу максатында техникалар жана эмеректер менен камсыз кылуу	2018-2019-жж	ӨСИ, Хелветас, ПРООН	Жергиликтүү бюджет

11

4.Инфраструктураны жакшыртуу багыттары:

Көк-Жар айыл аймагында 2018-2022-жылдарда социалдык-экономикалык жактан өнүгүүдөгү негизги көңүл бурулуучу тармак бул ички байланыш жол каттамдарын, калкты таза суу менен камсыздоону,электр столбаларын жана линияларын жакшыртуу болуп калмакчы. Айрыкча жаңы түшкөн конуштардын инфраструктурасын жакшыртуу боюнча келечекте бир топ иштерди аткаруу зарылчылыгы бар. Бул багытта Көк-Жар айыл аймагы да бир топ донор уюмдар менен,айрыкча АРИСтин «Айылдарды инвестициялоо долбоору-3» менен иш алып барууну алдыга максат кылып, айылдардагы ички жолдорду оңдоого,социалдык обьектерди жакшыртууга, калктын электр энергиясы жана,таза суу менен камсыз болушун жакшыртууга өзгөчө көңүл бурмакчы. АРИСтин жардамы менен айыл аймагыбыздагы Жийде,Каранай жана Борбаш айылдарындагы негизги ички жолдордун 2км аралыкка чейин асфальтоо, таза суу линиясын узартуу,башкы резервуарын кеңейтүү жана Сарыкаңды айылына спорттук аянтчаларды куруу,айылдардагы балдар бакчаларынын имараттарын жаныдан куруу кеңейтүү сыяктуу эң зарыл маселелерди чечүү милдети турат.

Айрыкча айылдардын ички жолдорун калыбына келтирүү, айыл жашоочуларынын көпчүлүгү жол жакка карай тамаркасынын чек араларын жылдыруунун натыйжасында ички жолдор кичирейип, эки автоунаа катары менен жүрүүгө мүмкүн болбой калган көчөлөр бар. Мына ушул көчөлөрдү атайын иш-чараларды кабыл алып,анын негизинде иш-аракеттерди жүргүзүү менен талапка жооп бере турган абалда кеңейтүү, жолдордун бойлоруна жакын отургузулган бак-дарактарды мыйзам талаптарынын негизинде кыйуу менен ички жолдорду кеңейтүү,көпүрөлөрдү оңдоо, зарыл участкаларда жаңыдан көпүрө куруу замандын талабы болууда.

Айылдардагы жаңы конуштарды үзгүлтүксүз электр-энергиясы менен камсыздоо үчүн жакынкы арада кеминде 10-15 даана трансформатордук подстанция, 4560 даана Вл-04 болгон 266 даана Вл-10 болгон столбалар жана 60000 узундуктагы электр линиясы керектелет. Бул маселени да АРИСтин «Айылдарды инвестициялоо долбоору-3» аркылуу жана жергиликтүү бюджеттин эсебинен чечүүгө мүмкүнчүлүктөр бар.

2018-жылдан тартып айыл аймагыбыздагы айылдарда, айрыкча соода-сатык борбору саналган Көк-Жар айылындагы соода дүкөндөрүнөн, ашканалардан,базардан ж.б. элге кызмат көрсөткөн ишканалардан аябагандай көп өлчөмдө таштандылар чыгарылат. Ал таштандыларды чыгарууну көзөмөлгө алуу бүгүнкү күнгө чейин жолго коюлбай келе жатат. 2018-жылдан тартып, Көк-Жар тазалык ишканасы аркылуу айылдардагы таштандыларды ташып чыгаруу, ошондой эле комерциялык ишканалар менен келишим түзүү аркылуу, алардан чыккан таштандыларды атайын таштанды таштоочу жайга ташуу иштерин уюштуруу жагы пландаштырылууда. Келечекте атайын таштанды чыгаруучу техникаларды алуу, ар бир айыл,ар бир көчөгө таштанды топтоочу контейнерлерди алып коюу замандын талабы болуп эсептелет.

Келечекте Көк-Жар айылында жана ага жакын жайгашкан участоктордо канализация куруу, анын негизинде инвесторлорду тартуу менен бардык шарттары бар көп кабаттуу үйлөрдү куруп, турак жай маселесин чечүү эң негизги максаттардын бири болуп саналат. Себеби азыркы учурда турак жай куруу үчүн жер маселелси бир топ проблемалуу маселереге айланды. Учурда суулу аянттан турак жай салуу үчүн жер участкасын берүүгө мароторий жарыяланган. Кайрак жерлерибиздин көпчүлүгү жайыттын эсебине киргендиктен,бул жерлерди трансформациялоо бир топ кыйынчылыктарды жаратып келе жатат. Ошондуктан келечекте турак жай маселеси көп кабаттуу үйлөрдү куруу аркылуу чечүүгө мүмкүнчүлүктөрдү жаралат жана анын негизинде айыл аймагыбыздын инфраструктурасы да бир топ жакшырат.

Жергиликтуу бюджеттин жана донор уюмдарынын эсебинен 2018-2022-жылдарда калкты таза суу менен камсыздоого өзгөчө көңүл бурулмакчы. 2014-2017- жылдарда калкты таза суу менен камсыз кылуучу жакшыртуу максатында Борбордук Азия суу боюнча Альянс менен биргеликте иш алып барылууда. 2015-жылда Каранай жана Жийде айылдарына 1500 метр таза суу түтүкчөлөрүн толугу менен жаңыланып,натыйжада 3000ден ашык жашоочуларыбыз таза суу менен камсыз болушту. Мындан ары да донор уюмдар менен биргеликте таза суу проблемасын чечүү үстүндө иш-аракеттерди алып баруу зарыл. АБР Банкы тарабынан каржылануучу 3 транштын эсебинен берилүүчү кредитке долбоорлорду даярдоо жана бул багытта эл арасында кеңири түшүндүрүү иштерин жүргүзүү зарыл.

Айыл өкмөтүнүн борбору саналган Көк-Жар айылында курулган курулуштарды, айрыкча чоң жолдун боюнда жайгашкан имараттарды талапка жооп берген, көрүнүшү заманбап кылып куруу, базарды кеңейтүү жана бардык шарттар менен камсыз болгон соода-сатык жайларын куруу, эски айыл өкмөтүнүн имаратын кайрадан жаңылап куруу менен анын айланасын эс алуучу жайга айландыруу, аллеяларды куруу, эс алуу паркын кайрадан реконструкциялап, ар кандай балдар ойноочу атракциондорду куруу замандын талабы болуп саналат.

5. Туризмди өнүктүрүү тармагында:

Көк-Жар айыл аймагында эл аралык жана республикалык маанидеги туристтик эс алуу жайлары жок болгондугуна байланыштуу 2018-2022-жылдарда Сарыкаңды айылындагы «Алмаштын кыры» бөлүмүнө эс алуучу парк уюштуруп, туристтик базаларды куруу милдети турат. Туристтик эс алуу зоналары айыл аймагыбыздын социалдык-экономикалык өнүгүүсүндө туризм чөйрөсүн өнүктүрүү үчүн 2018-2022-жылдарда төмөндөгү иштерди аткаруубуз зарыл:

· Туристтик базалардын материалдык-техникалык базаларын кеңейтүү менен эс алуу мейманканаларын куруу, тамактануучу жайларды жакшыртуу үчүн ички жана тышкы инвесторлорду тартуу, алдыңкы технологиядагы туристтик жабдууларды алып келүү;

· Туристтик базалар жөнүндө эс алуучуларга кеңири рекламалоо жана алар боюнча маалыматтарды жайылтуу иштерин жүргүзүү;

· Эл аралык маанидеги туристтик байланыштарды кеңейтүү.

· Сырттан келген эс алуучуларга керектелүүчү улуттук кол өнөрчүлүк буюмдарын жана сувенирлерди жасоочу кичи ишканаларды ишке киргизүү;

12

6.Чекене соода жана акчалай кызмат көрсөтүү.

Бүгүнкү күндө айыл жеринде соода- сатык иштери көчөлөрдө же болбосо кичинекей дүкөнчөлөрдө жүргүзүлөт. Бул чекене сооданын өнүгүшүнө терс таасирин тийгизет. Ошондуктан келечекте соода маданиятын жогорулатуу максатында айыл жерлеринде да заманбап чоң-чоң соода түйүндөрүн, соода борборлорун куруу милдети турат. Көк-Жар айылындагы базарыбыз талапка толук жооп бербейт. Келечекте Көк-Жар айылындагы базарды да кеңейтүү менен соода иштерин тартипке келтирүү зарыл. Калкка кызмат көрсөтүүнүн жаңы түрлөрүн киргизүү менен чекене сооданын көлөмүн көбөйтүүгө аракет көрүлөт.

7. Социалдык чөйрө.

Айыл аймагыбызда социалдык чөйрөнү өнүктүрүүнүн негизги багыттарынын бири –калкты жакырчылыктан чыгаруу болуп эсептелет. Бул көрүнүш социалдык чөйрөдөгү социалдык-экономикалык өсүүгө жагымдуу шарт жаратат. Аталган багытта кеңейтилген масштабдагы комплекстүү жумуштар кедейчиликти кыскартуу менен күрөшүүдө калкты социалдык мобилизациялоо жолу менен биргеликте өкмөттүк эмес жана эл аралык уюмдарды тартуу менен аткарылат.

Айыл аймагыбызда кедейчиликти азайтууга түздөн-түз өбөлгө түзө турган маанилүү милдеттердин бири жаңы жумуш орундарын түзүү аркылуу калкты иш менен камсыз кылуу болуп эсептелет. 2018-2022-жылдарда кедейчиликти кыскартуу үчүн жаңы айыл чарба продуктуларын кайра иштетүүчү ишканаларды, жер семирткич жана цемент иштеп чыгаруучу чоң заводдорду куруунун натыйжасында кеминде 700-800 жаңы жумуш орундарын камсыздоого жетишүү зарыл.

Айыл аймагыбызда социалдык обьектилерди куруу, иштеп жаткан обьектилерди замандын талабына ылайык кайрадан реконструкциялоо багыттарында 2013-2015-жылдар ичинде бир топ иштер аткарылды. Көк-Жар айылынын борборуна 1000 орундуу спорт аянтчасы курулду. Ушул эле айылдагы мурдагы «Россинбанктын» имараты балдар бакчасына ылайыкташтырылып капиталдык ремонттон чыгарылып,пайдаланууга берилди. Каранай айылындагы спорт зал толугу менен бүткөрүлүп, Сарыкаңды айылында АРИСтин жардамы менен ФАП курулду. Көк-Жар айылындагы Улуу Ата-Мекендик согуштун катышуучуларына арналган эстелик таанылгыс абалга чейин оңдолуп, жаштарды патриоттуулукка тарбиялоо максатында атайын бурчтар уюштурулду. Бирок келечекте дагы да болсо социалдык чөйрөдө,билим берүү,саламаттыкты сактоо,мектепке чейинки билим берүү, спорттук аянтчаларды куруу,кошумча жумуш орундары менен камсыз кылуу багыттарында өтө көп иштерди аткаруу милдеттери турат.

Билим берүү тармагында жаңы коомдук түзүлүштүн ыңгайына жараша билим берүү тармагын өнүктүрүүнүн негизги артыкчылык берилүүчү багыттары төмөндөгү иш чараларын аткарылышына негизги көңүлдү бурууну талап кылат.

Билим берүүнү өркүндөтүүнүн негизинде окуучулардын сапаттуу билим алууларына өбөлгө түзүүчү шарттарды жаратуу материалдык жана акча каражаттарын сарптоону талап кылат. Жаңы типтеги интерактивдүү мектептерди ачуу, алардын заманбап базасын чыңдоого өзгөчө маани берилет. Көк-Жар айылына 2016-жылдарга заманбап билимкана куруу жагы да замандын талабы болуп саналат.

Олимпиядалык топтордун, борборолордун такай иштөөсүнө өзгөчө көңүл бурулуп, сапаттуулугуна талап күчөтүлмөкчү.

Мектептердин материалдык-техникалык базасын чыңдоо максатында АРИС, МЕРСИКО ж.б. эл аралык уюмдар жана ички инвесторлор менен иш алып баруу зарыл.

Айыл аймагыбыздагы мектептерди заманбап компьютерлер, интерактивдүү доска ж.б менен камсыз кылуу багытында да эл аралык жана ички инвесторлор менен тыгыз иш баруу зарылдыгы келип чыгууда.

Айыл аймагыбыздагы Б. Матаипов атындагы «Алашан», «Маданият» орто мектептеринин жана «Каранай» толук эмес орто мектебинин, Алашан айылындагы «Алашан-Келечеги» жана Сарыкаңды айылындагы «Ак-Шоола», Каранай айылындагы «Тан нуру» балдар бакчаларынын имараттары азыркы талапка жооп бербегендиктен, аларды кайрадан заманбап типте куруу боюнча иш-аракеттерди алып баруу милдеттери турат.

Көк-Жар айылына 100 койкалуу оорукана куруу боюнча азыркы күндө тиешелүү документтери даярдалып жатат. Кеминде эки жыл аралыгында бул оорукананын имаратын толугу менен бүткөрүлсө, азыркы оорукана жана /БДТ-14-15 жайгашкан имараттар бошоп,аларды билимкана жана орус тилинде тарбиялоочу балдар бакчасы катары пайдалануу жагы пландаштырылып жатат.

Жийде-Бурак балдар бакчасынын 3-корпусун жаңыдан куруп, 120 орундуу балдар бакчасына айландыруу, Ак-Өтөк участкасына балдар бакчасын куруу, мектептин спорттук аянтчасын капиталдык ремонттон чыгаруу, Борбаш айылында эски чайхананы кайрадан реконструкциялоо менен балдар бакчасына айландыруу келечекте аткарылуучу зарыл иш-чаралардан болуп калмакчы.

Көк-Жар айыл аймагындагы билим берүү мекемелеринде мектеп окуучуларын ысык тамак менен камсыз кылуу максатында мектеп ашканаларын заман талабына ылайыктап ремонт жумуштарын жүргүзүү зарыл. Бул ремонт иштерине ушул тармакта алектенген эл аралык донор уюмдарды тартуу абзел.Ушундай иштерди жүргүзүү менен окуучуларды келечекте ден соолугу чың , чыйрак билимге болгон аракетине оң таасирин тийгизет. Админстративдик имараттын кире беришиндеги чогулуш өтүүчү залын жогорку деңгээлдеги заманбап конференция өтүүчү залга айландыруу . Мектептердеги жылытуу системаларына кайрадан капиталдык ремонт иштерин жүргүзүү.мектеп ашканаларына заманбап эмеректер менен камсыздоо , айылдарда мектептен алыс жайгашкан аралыктагы айылдарга башталгыч класстар окуучу билимкана куруу зарыл.Ал эми Алашан айылындагы мурдагы маек үйүн балдар бакчасына айландыруу же заманбап бакча куруу зарылдыгы.Учурда жаңыдан турак жайга муктаждардын саны көбөйүүдө жер аянттары менен камсыздоо маселелери ошол эле учурда көрүстөндөрдүн акырындап толушу маркумдар үчүн коюуга жер ажыратып берүү көйгөйлөрү турат.

8. Өзгөчө кырдаалдардын алдын-алуу: (МЧС)

Көк-Жар айыл аймагында жарандык коргоонуу жана өзгөчө кырдаалдар боюнча алдын-алуу иштери тууралуу 2018-2022-жылдарда ошондой эле жаратылыш кырсыктарынан сел, жер титирөө, көчкү жана башка ушул сыяктуу кокустуктардан төмөндөгү иштерди аткаруубуз зарыл:

· Айыл аймагында жарандык коргонуу боюнча комиссия курамын жана иш-мерчемин түзүү.

· Жийде айылындагы Ак-Этек участкасындагы жолдун коопсуздугун сактоо максатында суу аккан сайдын жээктерин ремонттоп оңдоо.

· Айыл аймагы боюнча айылдардагы кооптуу жерлерин алдын-алуу боюнча иштерин жүргүзүү;

· Өрт коопсуздугунун алдын алуу максатында билим берүү мекемелеринде, балдар бакчаларында жана мекеме ишканаларда түшүндүрүү иштерин жүргүзүү.

· 2018-жылга карата жергиликтүү бюджеттен ажыратылган акча каражаты боюнча иш-чараларды түзүү.

· Айыл аймагындагы селканалардан өтүүчү талаптагы техникаларга жооп бербеген көпүрөлөрдү талапка жооп бере турган абалына келтирүү максатында ремонттоо ишерин жүргүзүү.

9

2018-2021-жылдарга социалдык чөйрөдө аткарыуучу ишчаралар боюнча маалыматтар.

2018-ж	2019-ж	2020-ж	2021-ж
Сарыкаңды айылындагы балдар бакчасына ашкана куруп берүү.	Маданият орто мектебинин имаратын жаңыдан куруу иштерин баштоо.	Маданият орто мектебинин курулуш иштерин улантуу	Кок-Жар айылындагы спорт аянтчанын жанына фитнес залдарын куруу
Көк-Жар гимназия классы бар инновациялык мектебиндеги жылытуу системасын жана мектебин капиталдык ремонттон өткөрүү	Айылдык округдун аймагындагы мектептердин материалдык-техникалык жактан базаларын чыңдоо максатында АРИС жана МЕРСИКО эл аралык уюмдары менен иш алып баруу.	Борбаш айылындагы эски чайхананын имаратын балдар бакчасына ылайыкташтырып реконструкциялоо	Көк-Жар айылына 100 койкалуу оорукананын имаратынын курулуш иштерин баштоо
Айыл аймагындагы балдар бакчаларынын алдына балдар ойноочу аянтчаларды куруу.	Б. Матаипов атындагы «Алашан» орто жана Каранай толук эмес орто мектептеринин имараттарын жаңыдан курууну республикалык бюджетке киргизүү	Жийде айылындагы «Жийде-Бурак» балдар бакчасынын имаратын кеңейтүүнү баштоо.	Кок-Жар айылындагы ооруукананын (мурдагы балдар-бакчанын) имаратын реконструкциялоо жана балдар-бакчасы кылып өзгөртүү, орус тилдүү тайпаларын ачуу
Айылдык округдун аймагындагы мектептердин материалдык-техникалык базаларын чыңдоо максатында АРИС жана МЕРСИКО эл аралык уюмдары менен иш алып баруу.	Борбаш орто мектебине волейбол аянтчасын куруу	Айылдык округдун аймагындагы мектептердин материалдык-техникалык базаларын чыңдоо максатында АРИС жана МЕРСИКО эл аралык уюмдары менен иш алып баруу.	АК-Өтөк башталгыч мектебинин спорт аянтчасын кеңейтүү.
Б. Матаипов атындагы «Алашан» орто мектебин Республикалык Бюджеттин эсебинен жаны имарат салуу	Жийде айылындагы «Жийде-Бурак» балдар бакчасынын имаратын кеңейтүү	«Алашан-келечеги» балдар бакчасын жаны балдар бакчасын куруу	Кок-Жар айылындагы эс алуу багынын жанына жабык (закрытый) бассейн куруу.
Көк-Жар айыл аймагындагы Борбаш, Алашан, Көк-Жар, Каранай жана Сарыканды орто мектептерин ысык тамак аш менен камсыз кылуу максатында ПРООН, ЮНИСЕФ МЕРСИКО долбоорлорунун жардамы менен ашкана эмеректери жана ашканаларын заман талабына ылайыктап капиталдык ремонттон чыгаруу	Ак-Этек участкасындагы мектепти 9 жылдык база айландыруу жана жаны окуу имаратын куруу	Сарыканды айылындагы балдар бакчасын жаныдан куруу	Алашан айылына жаны бала бакча куруу
Көк-Жар айыл өкмөтүнүн кичи залын заман талабына ылайыктап ремонттоп, маалымат борборун ачуу	Каранай айылына жаны 250 орундуу мектеп куруу	Каранай айылына жаны 100 орундуу бала бакча куруу	Каранай айылына заман талабына ылайык сопрт аянтчасын куруу
Көк-Жар Тазалык муниципалдык ишканасынын ишин жандандыруу максатында техника алып берүү	Жийде айылындагы БАМ участкасына Башталгыч мектебин ачуу	Борбаш айылындагы Таштак участкасына башталгыч мектеп ачуу	Борбаш айылындагы Таштак участкасына бала бакча куруу
Каранай толук эмес орто мектебинин жана Тан нуру балдар бакчасынын айланасын тосмо менен тосуу.	Көк-Жар айыл өкмөтүнүн имаратына учтуно дагы бир кабат имарат куруу	Борборду суу резервуарын кенейтуу	Айылдарга жаны конуштарга таза суу линияларын куруу
	Каранай, Сарыканды, Алашан айылдарындагы балдар бакчаларын капиталдык ремонттон өткөрүү.

10

Мониторинг жана баалоо.

1.1 Программанын долбоорлорун турмушка ашырууда негизги компонент болуп өз убагындагы мониторинг жана аткарылган чараларды баалоо болот;

1.2 Программада баалоо жана мониторинг сапаттуу сандуу мүнөздөмөлөрдү камтыйт;

1.3 Мониторинг жана программаны баалоо өз убагында жыйынтыктарды изилдөөгө мүмкүнчүлүктөрдү берет;

1.4 Өзгөчө көнүл калктын жашоо деңгээлине жылдык мониторинг жүргүзүү болот, бул жалпысынан айыл өкмөтүнүн көрсөткүчүн баалоо үчүн;

1.5. Мониторингтин негизинде программанын турмушка ашыруусундагы баалоо жүргүзүлөт;

1.6. Бул баалоонун жүрүшүндө жетишкен прогресс анализденет, программага кошулган долбоордун жана чаралардын аткарылышынын жүрүшүндө «орчундуу орундар» аныкталат;.

1.7. Алынган жыйынтыктардын негизинде альтернативдик мүмкүнчүлүктөрдүн чечимдери кабыл алынат,

анын ичинен аткарылышынын жогорулашы боюнча, ресурстарды бөлүштүрүү жана мүмкүн болушунча

колдонуу боюнча;

1.8. Жылдын жыйынтыгы боюнча Көк-Жар айыл өкмөтүнүн тиешелүү кызматкерлери тарабынан

коюлган тапшырмалардын аткарылышы боюнча айыл өкмөт башчысына толук маалымат берилет.

КОРУТУНДУ

Көк-Жар айыл аймагынын социалдык-экономикалык өнүгүүсүнүн 2018-2022-жылдардагы приоритеттүү багыттары боюнча иштелип чыккан комплекстүү иш-аракеттерин турмушка ашырууда экономикалык реалдуу секторунун бардык каналдарында өсүү камсыздалат.

Өнөр жай тармагынын өсүшүнүн негизги булактары болуп, иштеп жаткан базалык ишканалардын эффективдүү иштөөсү, токтоп калган ишканалардын кайра өз калыбына келтирилиши ,жаңы ишканалардын ишке кириши жана калктын чакан жана орто ишкердигинин активдешүүсү болуп саналат.

Айыл чарба тармагында чарбалык субьектилерин ирилештирилиши жана жер ресурстарын иштетүүсүн жакшыртуу, майда товар өндүрүшүнүн санын кыскартуу менен айыл чарбасында жаңы технологияларды киргизүү, малдардын баш санын арттыруу менен алардын продуктуулугун жогорулатуунун эсебинен айылчарба өндүрүшүндө өсүү темпи кыйла жогоруламакчы.

Талап кылуу рыногунда да соода түйүндөрүн көбөйтүү, товар алмашуусунун активдешүүсү, жеке ишкердүүлүктүн өнүгүшүнө жакшы шарттарды түзүү, административдик барьерлерден арылуу, акылай кызмат көрсөтүү сферасын көбөйтүү жана жаңы түрлөрүн өздөштүрүү менен чекене товар жүгүртүүнүн көлөмүнүн өсүшү жана элге аккылай кызмат көрсөтүү жогорулайт.

Чет өлкөлүк инвестицияларды тартуу экономика тармагына оң таасир тийгизет. Маданият, саламаттыкты сактоо жана билим берүү обьектилерин, турак-жайлардын ишке киргизилиши социалдык инфраструктураны жакшыртат.

Көк-Жар айыл өкмөтүнүн башчысы: С.Миңбаев.